 |
| Ruta das Pedras. Mapa proporcionado pola Asociación de Veciños de Ventosela |
A Ruta das Pedras.
Sendeiro circular de 10 quilómetros e dificultade media con impresionantes vistas á Ría de Vigo. Atópase na parroquia de Ventosela e preto da igrexa xa podemos ver as primeiras indicacións do camiño.
Máis información: http://acitania.com/ventosela/
Nesta ruta atoparemos curiosas formacións rochosas ligadas a diferentes lendas:
As Pedras Agudas. Grupo de rochas afiadas das que se conta que por debaixo pasaba un río que se podía oír.
Pedras Agudas. Foto: J. Migueles
Miradoiro das Pedras Agudas onde se instalou unha escultura amnistiada do ArteLixo. Foto: J. Migueles
Laxe das Abellas. Cóntase que nela había moitas abellas, polo que se chegou a poñer colmeas para recoller o mel.
Laxe das Abellas. Foto: J. Migueles
A Pedra Taió. Ligada ás lendas dos mouros e os seus tesouros.
A Pedra Taió. Foto: J. Migueles
Pedra Erosionada. A auga, o vento e o frío configuraron esta rocha dándolle curiosas formas.
Pedra Erosionada. Foto: J. Migueles
Pedra que Fala. Forma unha pequena cova na que a nosa voz produce reverberacións.
A Pedra que Fala. Foto: J. Migueles
O outro gran atractivo desta ruta son os petróglifos, que están agrupados en dous grandes grupos: Petróglifos do Eido do Vento e Petróglifos da Pedreira.
Petróglifos do Eido do Vento
Petróglifo Eido do Vento 1.
Atopado por Antonio M. Verdeal durante unha visita guiada dirixida por A Citania en 2019. Está nunha rocha na continuación cara o monte do camiño que sube á igrexa, o que provoca que estea moi desgastada. Está a ras de chan, con medidas de 1,50 x 1,30 m. Combinación circular de 32 cm de diámetro con coviña central e varios círculos concéntricos moi desgastados.
Localización: x:534277, y:4683250
 |
| Eido do Vento 1. Foto: J. Migueles |
Os 3 seguintes petróglifos serían catalogados tamén en 2019 por membros de A Citania S. L., empresa que organizaba visitas guiadas polo arqueólogo Xurxo Constela.
Petróglifo Eido do Vento 2.
Nunha rocha a ras de chan, de forma triangular de 1,80 m. de lado, con
moitas diáclases fracturando o soporte, aparecen repartidas polas superficie
ata 6 cazoletas de 3 cm de diámetro.
Localización: x:534276, y:4683286.
 |
| Eido do Vento 2. Foto: J. Migueles |
 |
| Eido do Vento 2. Fotogrametría Xosé Couñago |
Petróglifo Eido do Vento 3.
Nunha rocha a ras de chan, de forma rectangular de 2,50 x 1,30 m (eixos
leste-oeste e norte–sur respectivamente) aparecen repartidas polas superficie
gran número de cazoletas de entorno a 3 cm de diámetro medio. Entre as
cazoletas vense trazos sinuosos con dirección norte-sur.
Localización: x:534367, y:4683293
 |
| Eido do Vento 3. Foto: J. Migueles |
 |
| Eido do Vento 3. Foto: J. Migueles |
Petróglifo Eido do Vento 4.
Rocha duns 40 cm. de altura, de forma irregular de 4 x 3 m. con moitas diáclases fracturando o soporte, na que atopamos diferentes motivos de difícil lectura e percepción. O máis claro está formado por sucos sinuosos pechando un gravado de 30 x
30 cm. con forma indeterminada. Nos extremos oeste e norte do aparecen coviñas de pequeno tamaño
dimensións.
Localización: x:534360, y:4683281
 |
| Petróglifo Eido do Vento 4. Foto: Xosé Covelo. |
Petróglifos da Pedreira.
Petróglifos da Pedreira 1. Conxunto de 7 rochas que presenta petróglifos con escenas ecuestres, coviñas e grandes círculos concéntricos. Imaxes de cabalos hai en varios puntos de Galicia, o que fai especiais a estes gravados son as escenas de monta, que non son tan frecuentes. Moi recomendable a visita nocturna por seres os petróglifos máis espectaculares do Concello de Redondela. O máis curioso é que isto tan só é unha parte do que debeu haber porque gran parte das rochas foron cortadas polos canteiros. Por aportes orais sabemos que a parte que falta da rocha principal era moi empinada polo que era chamada Pedra Escorregadoira, xa que a rapazada a empregaba para lanzarse por ela.
 |
| Petróglifos da Pedreira 1. Panel A Citania S. L.-Concello de Redondela |
 |
| Petróglifo da Pedreira 1.1. Fotogrametría Xosé Couñago |
 |
| Petróglifo da Pedreira 1.1. Foto: J. Migueles |
 | |||||||||||||||||||||||
| Petróglifo da Pedreira 1.2. Foto: J. Migueles |
Petróglifo da Pedreira 1.2. Fotogrametría Xosé Couñago
 |
| Petróglifo da Pedreira 1.3. Foto: J. Migueles |
 |
| Petróglifo da Pedreira 1.4. Foto: J. Migueles |
 |
| Petróglifo da Pedreira 1.6. Foto: J. Migueles |
 |
| Petróglifo da Pedreira 1.7. Foto: J. Migueles |
Petróglifos da Pedreira 2. Combinacións circulares e coviñas de gran tamaño.
 |
| Petróglifo da Pedreira 2. Foto: J. Migueles |
Petróglifos da Pedreira 3. Rocha cortada polos canteiros. A parte superior (a uns 70 cm. de altura) na que se sitúan os gravados ten uns 0,78 m (N-S) x 1,22 m (L-O). Os motivos representados son dúas combinacións circulares de 9 e 12 cm. de diámetro, formadas por dous círculos e coviña central. Están rodeadas por varias coviñas, algunhas delas poderían ser o centro de combinacións circulares moi desgastadas.
No plano inclinado da rocha poden observarse:
No lado esquerdo un grupo formado por 3 coviñas.
No lado dereito dúas combinacións, unha de dous círculos e coviña central e outra dun único círculo con coviña central. Sobre eles hai a figura dun cabalo. Apréciase algunha coviña mais (pode que rodeada dun círculo) e no extemo dereito unha coviña de gran tamaño.
 |
| Petróglifo da Pedreira 3. Foto: J. Migueles |
 |
| Petróglifo da Pedreira 3. Fotogrametría Xosé Couñago |
Petróglifos da Pedreira 4. Rocha a ras de chan (1,75 x 2,60 m.) cunha gran suco duns 50 cm. rematada nos estremos por 2 profundas coviñas de 4,5 cm., pode confundirse cunha cruz xa que o centro é cruzado por unha depresión natural da rocha.
No resto da superficie pódense observar unhas 11 cruces latinas de diferentes tamaños, estando algunhas delas rematadas tamén nos extremos con coviñas. O conxunto vai acompañado por abundantes coviñas duns 3-4 cm. e unha profundidade aproximada de 1,80 cm Baixo tres destas coviñas que están aliñadas aparecen as letras “RS”, polo que podemos atoparnos ante un antigo linde de Redondela e Soutomaior.
 |
| Petróglifo da Pedreira 4. Foto: J. Migueles |
Petróglifo da Pedreira 5. Petróglifo realizado cun obxecto de metal polo que os sucos son máis finos que os dos grabados realizados con pedra nunha rocha de orientación sur a ras de chan duns 2 x 1 m. Aparecen dous motivos de difícil interpretación, o máis grande de forma lanceolada (30 x 20 cm.) e o outro de forma triangular de 10 cm. de lado. Podería ser a representación dunha edificación cunha construción anexa.
A escasos metros cara o sur, nunha pedra do mesmo afloramento aparecen dúas coviñas.
 |
| Petróglifo da Pedreira 5: Foto: J. Migueles |
 |
| Pedreira 5. Fotogrametría Xosé Couñago |
Os dous seguintes petróglifos serían atopados en febreiro de 2019 por Xosé Couñago nunha busca na que ía acompañado polo arqueólogo Xurxo Constela:
Petróglifo da Pedreira 6.
Nunha rocha cadrada a ras de chan, de 1,20 x 1,50 m, aparecen catro sucos sinuosos que se desenvolven, máis ou menos, de norte a sur do penedo. Son gravados bastante profundos cicelados con perfil en forma de “V”. O máis longo ten 1 m de longo. (Recollido no PXOM como Eido do Vento 6)
Localización: x:534364, y:4683591
 |
| Petróglifo do Vento 6. Foto: A Citania S. L. |
Petróglifo da Pedreira 7.
Gran rocha en pendente cunhas dimensións de 6 x 4 m. (eixos norte-sur e leste
oeste respectivamente) e sobresae a penas 40 cm do solo. No centro da parte superior e como motivo principal temos unha combinación circular con 5 círculos concéntricos (o maior de 28 cm de diámetro) e cazoleta central desde a que parte un apéndice que sae en dirección norte-sur. A ambos lados deste gravado vemos outros motivos. Ao seu carón leste aparece outro pequeno círculo, de 17 cm de diámetro do que parte un apéndice que o une a 2 ou 3 círculos concéntricos moi desgastados. No lado oeste da primeira combinación aparece outra combinación de dous círculos concéntricos, de 15 cm. con coviña central da que parte un apéndice que a une ao borde exterior dun círculo con coviña central. Semella que pode haber máis motivos moi desgastados cara o borde da rocha.
No centro da rocha atopamos outra pequena combinación de 2 círculos de 12 cm con cazoleta e apéndice central. (Recollido no PXOM como Eido do Vento 7)
O PXOM de Redondela tamén recolle: “Ao norte deste penedo aparece outra rocha, a ras do chan de 1,50 x 0,90 m. (eixes norte-sur e leste–oeste respectivamente) onde atopamos unha cruz grega de 12 x 12 cm gravada con instrumento metálico, polo que podemos deducir que se poida tratar dun gravado de termo”. Omite dicir que a pedra está chea de picadas de canteiro e que a cruz non amosa un trazado limpo, polo que persoalmente (como afeccionado que son) dubido que esteamos ante unha cruz de termo.
Localización: x:534327, y:4683458
 |
| Petróglifo da Pedreira 7. Fotogrametría Xosé Couñago |
Outros petróglifos cos que podemos atoparnos durante a ruta serían:
Petróglifo do Pedroso. Combinacións de círculos e cazoletas. Seguindo a interpretación dada por Ferro Couselo podería tratarse dun antigo linde entre Ventosela e Amoedo, ou sexa, entre os concellos de Redondela e Pazos de Borbén,
 |
| Petróglifo do Pedroso. Foto: J. Migueles |
Antigo linde. Silueta dunha cruz que en tempos marcaría tamén o límite entre Ventosela e Amoedo.
 |
| Cruz de Linde. Foto: Xelah Dos |
Petróglifo da Canteira. Descuberto en outubro de 2020, aínda sen catalogar, volve a acharse un novo gravado nunha canteira abandonada. Trátase de combinacións circulares. A un lado desta rocha hai unha con dúas coviñas e ao outro unha con unha coviña.
42.29585,-8.56861
 |
| Petróglifo da Canteira, sen catalogar. Foto: J. Migueles |
 |
| Petróglifo da Canteira. Fotogrametría Xosé Couñago |
Outros petróglifos de Ventosela
Dentro da parroquia de Ventosela e próximo a esta ruta atopamos outro grupo de gravados, os Petróglifos do Campelo:
Petróglifo do Campelo 1: Rocha de 4,50 m (N-S) e 3,60 m (L-O) na cal se poden apreciar unhas 8 combinacións circulares. As máis grandes están formadas por 5 círculos concéntricos con coviña central. 42°18'4.00"N, 8°34'30.28"O
 |
| Petróglifo do Campelo 1. Foto: J. Migueles |
Petróglifo do Campelo 2: A vexetación impediu a observación dos mtivos nas visitas realizadas. Rocha de 3,10 m (N-S) e 2,10 m (L-O) con dous círculos concéntricos de dúas liñas e cazoleta central.
42°18'4.00"N, 8°34'30.28"O. (535028, -4683315)
Outros Gravados sen catalogar. Probablemente máis recentes que os anteriores. Trátase de dúas rochas separadas uns 30 metros cun único motivo, un rectángulo dividido por dúas liñas en 4 partes iguais. Pode tratarse de lindes dunha propiedade se consideramos que as dúas liñas forman unha cruz e están aliñadas. Outra posibilidade sería que foran marcas de canteiro, tendo en conta que estamos nun lugar onde se extraeu moita pedra. Unha terceira opción, menos probable, sería a de un taboleiro de xogo medieval.
42°18'03.1"N 8°34'31.1"W
42°18'02.3"N 8°34'32.2"W
 |
| Sen catalogar 1. Foto: J. Migueles |
 |
| Sen catalogar 2. Foto: J. Migueles |
Mapa co patrimonio arqueolóxico de Redondela
https://www.google.com/maps/d/edit?mid=1H4p5MqFehMbWImfzqYxL5yz042_xedYd&usp=sharing
Autor: J. Migueles
BIBLIOGRAFÍA
La estación de grabados rupestres de A Pedreira-Ventosela (Redondela). Patiño Gómez, Ramón. 21 pp. Ilustraciones. Separata facticia de El Museo de Pontevedra. Tomo XXXVI. Pontevedra, 1982."
Visitas guiadas realizadas pola Asociación de Veciños de Ventosela (2010) e por Xurxo Constela (A Citania) (2018-19).
http://patrimoniogalego.net - Óscar Franco
PXOM. Redondela.
