Prateiros de Redondela.

 

Rúa Prata cara a 1930 Foto: Otto Wunderlich. Fototeca del Patrimonio Histórico

         No rueiro de Redondela podemos atopar nomes vencellados aos antigos gremios ou oficios, sería o caso de: Rúa Prata, R. Campo das Redes, R. Cabo dos Fumeiros, R. da Leña, R. do Muíño, R. das Regateiras ou Camiño da Tafona.

        A todos estes poderían engadirse nomes xa desaparecidos: Praza do Estaleiro, Pz. Do Mercado, Rúa dos Fornos, Pz. Do Leite, Barrio dos Muíños, R. da Carnicería ou Pz. Do Pan; e tamén nomes que se popularizaron aínda que nunca chegaran a ser oficiais como a Rúa da Herba ou A Canteira. (Ver https://anecdotarioredondela.blogspot.com/2020/04/toponimia-rueiro-de-redondela.html )

        Hoxe imos a deternos na Rúa Prata, nome que xa aparece nun documento de 1521 e que faría referencia ao oficio de prateiro. Pero quen eran eses artesáns e que importancia tiñan na vila para darlle este nome a unha rúa? A verdade é que outros oficios ligados ao arte como sería o dos imaxineiros ou ebanistas estaría moi documentado (Ver https://anecdotarioredondela.blogspot.com/2022/01/imaxineiros-ebanistas-de-redondela.html ) e ata atopamos bastante información dun canteiro da época (Ver https://anecdotarioredondela.blogspot.com/2023/12/pedro-gonzalez-canteiro-s-xvi-s-xvii.html ). No caso dos prateiros a cousa complícase porque atopei o nome de varias persoas desempeñando este oficio pero apenas temos referencia das súas obras.

        Curiosamente a pesares de ser un topónimo do século XVI, polo que habería varios artesáns na nosa vila, a mediados deste século realízase unha oferta aberta para a realización dunha cruz de prata para a igrexa de Redondela.

Escritura de poder de vecinos de Redondela, a Rodrigo Troncoso, regidor, a Juan Botello, procurador general de la citada villa, para concertar e igualar con cualquier platero o plateros de Santiago, o de otro lugar, para realizar una cruz de plata, para la iglesia de Santiago en la citada villa. (1555, abril, 7)

        Neste século XVI podemos citar a:

Grabiel Alonso. Prateiro e veciño de Redondela, citado nun documento de 1594 sobre a renda dunha viña. En 1609 sería acusado de “judaizante”.

Gaspar Gómez. Prateiro citado nun documento de 1601 sobre o cobro dunhas casas en Redondela.

Gaspar Rodríguez. Aparece nunha carta de pago de 1578, como prateiro veciño de Santiago, xunto a súa irmá, María Rodríguez, como fillos e herdeiros dos defuntos Manuel Rodríguez e a súa dona Guiomar Rodríguez, veciños que foron da vila de Redondela.

Gonzalo Rodríguez. Prateiro e veciño de Redondela, citado nun documento de 1594 sobre a renda dunha viña.

        No S. XVII:

Nicolás Domínguez. Prateiro de Redondela que en 1732 realizou unha cruz procesional para a parroquia de Santiago de Esponseda (Noucos-Ribadavia), para o que se lle facilitou a prata da cruz vella, que pesaba 160 onzas. Recibiu polo seu traballo “cuarenta pesos”.

Juan Durán. Prateiro de Redondela no censo de 1694.

Gregorio Giráldez Duarte. Prateiro veciño de Redondela en 1675 e casado con María Duarte.

Gaspar Gómez. Aparece como prateiro de Redondela en varios documentos de compra de propiedades de 1665 e 1667; e no censo de 1694. Podería tratarse do mesmo Gaspar Gómez morto exhausto en Reboreda cando fuxía dos saqueos realizados polos ingleses despois da batalla de Rande (1702).

Antonio Martínez. Prateiro, veciño de Redondela que en 1705 vende ao seu irmán Domingo Martínez Nieto, parte dunha parra e horta que lle pertence na propiedade "del Cruseiro Viejo de la Esfarrapada".

Antonio Pereira. Prateiro no censo de Redondela de 1694.

Francisco Roupeiro Nogueira. Prateiro veciño de Redondela en 1698.

        No S. XVIII:

Joseph Alcalde de Romay. Prateiro veciño de Redondela e do Gremio da Terra en 1719

Fernando Alcalde de Romay. Prateiro veciño de Redondela e do Gremio da Terra en 1719

Francisco de Avilés y Vázquez. Nun censo de 1763 aparece como prateiro veciño de Vilavella. “Idade 30 anos, casado ten unha filla e unha criada. Gaña polo oficio de prateiro que exerce 3 r. v. ao dia: É Casa de Mesón e pola utilidade que esta lle deixa ao ano regulanselle 80 r. v.”. Posible irmán seu sería Manuel Avilés, natural de Redondela, que en 1735 se expón as Informacións de Limpeza de Sangue, por ser colexial electo a unha beca sumulista do Colexio de San
Xerome, destinada aos naturais do bispado de Tui. Constan como pais Francisco de Avilés e Dominga Vázquez.

Juan Crespo. Prateiro nun censo de Redondela de 1712. En 1732 coa súa muller Juana de Amoedo aparecen como padriños dun neno bautizado en Santiago de Redondela. Aparece tamén como prateiro no Catastro de Ensenada de Quintela (1752).

Domingo González de Lamas Carballido. Prateiro nado a principios do s. XVIII.

Domingo Fernández do Casal. Prateiro no Catastro de Enseada de Redondela (1752).

Pedro Fernández do Casal. Prateiro no Catastro de Enseada de Redondela (1752).

Juan Francisco de Figueroa. Prateiro no Catastro de Enseada de Redondela (1752).

Pascual González. Prateiro no Catastro de Enseada de Redondela (1752).

Francisco Pérez. Nun censo de 1763 aparece como oficial prateiro veciño de Vilavella. “Idade 28 anos, casado ten un fillo menor dos 18 anos, e unha filla, ten de utilidade como oficial de prateiro un r. v. e 17 mrs vellón ao día”.

Manuel Pérez. Nun censo de 1763 aparece como prateiro veciño de Vilavella. “Procurador. casado, idade 53 anos, ten na súa compaña un fillo Presbítero e dúas criadas, polo oficio de prateiro que exerce regúlanselle de utilidade tres rr.”

Francisco de Soto. Prateiro no Catastro de Enseada de Redondela (1752). Propietario dun muíño.

        O último prateiro atopado sería:

Leopoldo Fernandez Avendaño. Prateiro que vivía na Ribeira, contando 40 anos en 1899 e estaba casado.

Autor: Juan Migueles

BIBLIOGRAFÍA

Los plateros gallegos y el Santo Oficio de la Inquisición. Manuela Sáez González.

Galicia artística en el siglo XVIII y primer tercio del XIX. José Couselo Bouzas.

Catastro de Ensenada (1752) de Redondela e Quintela.

Arquivo da Catedral de Santiago.

Arquivo da Universidade de Santiago de Compostela (USC).

Galiciana>Arquivo do Reino de Galicia.

Fondo Casto Sampedro. MuseoPontevedra.

Censo de Redondela (1694) por Celso Xavier Milleiro.

1763 Expediente de comprobación de bienes, rentas y cargas de la feligresía de Villavieja de Redondela (Mos, Tuy), efectuado por decreto de diciembre de 1760 para el establecimiento de la Única Contribución.http://pares.mcu.es

Aportes Celso Xavier Milleiro e Xosé Moreira Docampo.