Capelas desaparecidas

 

Desaparecida capela no Cabo dos Fumeiros. Detalle foto de José Bellver.

 

Ermida de Santa Tareixa de Xesús (Cedeira). A mediados do s. XVIII pertencía ao fidalgo D. Fernando de Castro e Moscoso.

Ermida de Nosa Sra. do Socorro (A Portela-Cedeira). Da nome á Punta Socorro. No s. XVIII era propia das monxas xustinianas do convento de Vilavella.

En 1753 tiveron un preito co párroco de Cedeira pola súa titularidade. Sería o resultado dun enfrontamento acontecido o 28 de maio, cando o cura de Vilavella, Pedro Míguez, como era tradición, saíu con moitos fieis, en procesión coa cruz parroquial, desde a Igrexa de Vilavella: “hasta el regato que es llamado de Riandi, del repetido sitio de La Portela; en el qual y camino que pasa a la citada capilla; se hallaba D. Juan Blanco Theniente Cura de D. Francisco Pablo Feixoo Abad y Cura propio del Coto y feligresia de San Andrés de Zedeira con la cruz de su parroquia también arbolada y un altar portatil en dicho camino con una efigie de San Roque; y como dicho D. Pedro Miguez Cura viese aquella novedad se fue preciso requerir y intimar al antedicho Theniente Cura diversas veces, le dejase pasar adelante con su procesión según dicha costumbre a lo que se resistió diciendo que no lo permitia. Pues tenía orden del mencionado del mencionado su Abad para no hacer y sin embargo de ello, el dicho D. Pedro Míguez. Negando a la mencionada posesión prosiguió adelante a la contenida capilla a celebrar misa cantada con otros señores sacerdotes”. O pleito daría a razón ás monxas de Vilavella que manterían a titularidade da capela.

No Catastro de Ensenada (1752) como lindes de Vilavella cítanse: “... y de esta va a la fuente de Reande y de esta sigue a la mar y de esta sigue al Crucero de la capilla de Nuestra Señora del Socorro y de allí por la orilla del río que viene de la Maceira hasta llegar a la Puente Longa...”. Isto danos a entender que daquela a parte baixa da Portela pertencía a Vilavella.

No expediente de rendas de Vilavella para establecer a Única Contribución atopamos o seguinte: “Antonio de Camba vecino de Redondela como hermitaño de Nuestra Señora del Socorro. Murió antes de 1762”.

Despois do seu abandono, nesta pequena península, o enxeñeiro Carlos E. Gunche Rodríguez, construíu as instalacións de Electro Metalúrgica Galega, empresa fundada en 1920. ( Ver https://anecdotarioredondela.blogspot.com/2020/12/industrias-quimicas-e-metalurxicas.html ). Daquela a construción sería alterada e aínda hoxe pode verse nun estado de conservación aceptable.

 

Ermida de Nosa Señora do Socorro. Foto: J. Migueles

Capela dos Remedios (Cedeira/Vilavella)

        Na zona de Canabal existiu unha capela da que xa non queda nada porque unha vez abandonada as súas pedras foron aproveitadas polos veciños para a construción de casas, alpendres e muros.

        O que si se conserva é a fonte dos Remedios, citada xa en 1586 como linde entre Vilavella e Cedeira co nome de Canabal e no século XVIII como fonte de Canabal ou dos Remedios.

Ermida da Encarnación (Chapela). Da nome ao Alto da Encarnación. Pertencía á liñaxe dos Araújo (Riofrío). Xa existía a mediados do séc. XVII. En 1923 edificouse unha casa sobre as súas ruínas.

Ermida de San Boaventura (Reboreda). En 1754 era padroado lego de María de Souto, veciña de S. Salvador de Queimadelos

Capela de San Xoán Bautista (R. San Xoán de Arcal-Redondela). Era propia das monxas do convento Vilavella, a onde pertencía o lugar.

        No xornal La Idea, ao describir as festas de San Xoán celebradas en Redondela en 1902, lemos o seguinte: “ En el solar del médico, señor Amoedo, se había levantado una capilla en la que figuraba una imágen tan tradicional que, por sus muchos años, despertaba la curiosidad del público. Perteneció la referida imagen á la antigua ermita de San Juan de Arcal, hoy derruída, debiendo tener aquélla al menos medio siglo”.

Capela da Nosa Sra. do Carme (Redondela). A súa fundación complétase no testamento da veciña de Nigrán, Dona María Calvo, en 1740

Capela do Espírito Santo (Rúa do Espírito Santo-Redondela). Aínda se conservan restos. En 1781 se atopaba en mal estado polo que se retiraron as imaxes á igrexa parroquial de Redondela. (Ver https://anecdotarioredondela.blogspot.com/2019/01/igrexas.html )

Restos da Capela do Espítito Santo. Foto: J. Migueles

Capela ¿? (R. Cabo dos Fumeiros-Redondela). Estaba vinculada á Casa do Cristo de Limpias. (Ver https://anecdotarioredondela.blogspot.com/2019/02/pazos.html ). Nos anos 40 do século pasado atopábase abandonada e servía de vivenda a un portugués coñecido como señor Juan, que se gañaba a vida vendendo leña e traballando como xornaleiro e que falecería nela. Nun artigo de 1962 Amado González Cardama, a cita como Capela do Espírito Santo (e de supor que a confunde coa anterior) e conta que está habitada por unha familia. A capela sería derruída nesa mesma década para crear o acceso a un solar onde se edificou. Parece ser que se conservou o escudo da súa fachada, sendo trasladado á parroquia de Reboreda. (Ver https://anecdotarioredondela.blogspot.com/2020/03/escudos-e-brasons.html )

Capela na actual rúa Cabo dos Fumeiros. Foto Loty. Arquivo Histórico Provincial de Lugo

Capela ¿da Virxe de Guadalupe? (A Lamosa-Trasmañó). En 1673 o fidalgo Gaspar Méndez de Sotomayor, fundaba na súa casa grande da Lamosa unha misa na honra da Virxe de Guadalupe. Na segunda metade do s. XVIII esta capela atopábase practicamente abandonada.

Capela do Pazo de Petán (R. Padre Crespo-Redondela). O señor desta casa tamén era patrón da capela maior da igrexa de Vilavella tendo chave do Sagrario. (Ver https://anecdotarioredondela.blogspot.com/2019/02/pazos.html ).

        Non sabemos en que momento desaparecería esta capela, sería a finais do século XIX ou principios do XX, en todo caso, antes de que o pazo fora mercado por José Regojo. Nas escaleiras da entrada actual aínda se poden ver as marcas do antigo tellado da capela.

        Actualmente neste pazo existe unha capela na base da torre de recente construción, onde recibiron sepultura os restos de José Regojo Rodríguez e Rita Otero Fernández.

Ermida do Anxo Custodio (O Viso): Erixiuse na primeira metade do XVIII por iniciativa do párroco D. Lucas Vicente Fidalgo nun terreo da comunidade. A finais deste século xa se atopaba en ruínas.

Ermida de Santo Tomás de Aquino (Alxán-O Viso). No pazo ou “caserón” fundada por Antonio Rodríguez e que no s. XVIII pertencía aos Pereira. A mediados do s. XVIII xa non se empregaba.

Autor: Juan Migueles

BIBLIOGRAFÍA

Internovas. Historias de Redondela (http://www.ipdca.com/internovas/). As vellas ermidas redondelanas (Unha aproximación histórica). X. Miguel González.

Fondo Casto Sampedro-MuseoPontevedra> Poder de representación nunha querela acerca da posesión da capela de Nosa Señora do Socorro (1753). https://atopo.depo.gal/Record/arc.DEPO00200188415

Expediente de comprobación de bienes, rentas y cargas de la feligresía de Villavieja de Redondela (Mos, Tuy), efectuado por decreto de diciembre de 1760 para el establecimiento de la Única Contribución.http://pares.mcu.es )

http://pares.mcu.es/ParesBusquedas20/catalogo/description/6088758?nm

Catastro de Ensenada (1752) de Vilavella.

En Galiciana-Biblioteca Digital de Galicia. Xunta de Galicia: http://www.galiciana.bibliotecadegalicia.xunta.es

=> El Pueblo Gallego, La Noche.

La Idea

Aportes => Manuel Migueles, Telmo Crespo Tojeiro, Francisco Calvo Santana, Carlos Couñago Teles

.