 |
| Retrato de festa, 1913. Publicada en Redondela. Crónica gráfica dun pasado recente. María A. Leboreiro Amaro. |
A cabra co vicio da cos cornos no cu: Cando te empeñas en facer algo mal.
A chorar a Cangas... que che dan un real e unha taza de caldo. Antigamente a xente con cartos, cando morría un familiar, contrataban choronas "profesionais". Canto mais ricos mais choronas levaban. As de mais sona eran as de Cangas, que por tal motivo eran as mellor pagadas
Vai chorar a Cangas que che dan unhas zapatillas.
A falta de caldo boas son codias / A falta de pan boas son codeas / A falta de pan boas son tortas
A familia cercana canto mais lonxe mellor.
A honra é coma un caldeiro de auga.... Se che cae, nunca a recuperas toda.
A loucura e o ser da cordura.
A loucura non ten cura.
A mellor lotaría é o aforro e a economía.
A min non me dan leite as vacas e a outros párenlle os bois: Cando alguén ten moitos cartos e non se sabe como os consegue.
A morte non ten doutor que de xeito.: A todos nos chega o final.
A muller é como a xoubiña, canto máis pequena máis riquiña.
A primeira escoba e a segunda señora. Trato do marido á muller cando casa dúas veces.
A que fode e non empreña, se virgo ten virgo lle queda.: Anacrónico refrán sobre o principal papel da muller noutros tempos que era o de ser nai.
A quen Deus non lle da fillos, dálle o demo sobriños.: Se non tes fillos non agardes que te cuide o resto da familia.
A quen quere saber, dáselle merda a lamber.: Remedio contra a xente que quere saber da túa vida.
A rama non cae moi lonxe da arbore / A mazá non cae moi lonxe da maceira / De tal pau tal astilla. Cando o fillo-a parécese ao pai/nai.
A taberna sen xente ven pouco vende: Dicíao a “Nadora”, famosa taberneira da vila.
Aquí como en Bueu, cada un ao seu: Non te metas na vida dos demais.
As claras da noite son putas. Cando o ceo ao anoitecer colle un color determinado vai vir tormenta.
As que me dan, eu non as quero, e as que eu quero, non mas dan. Cando os casamentos eran arranxados.
Variación: Os que me veñen, non os quero, e os que quero non me veñen.
As sardiñas, por maio pingan no borrallo, polo san Xoan pingan no pan. O borrallo é borralla quente.
Ás veces o can anda tras do rabo e non sabe que o leva posto: Cando buscas explicacións ás cousas e as tes diante, ou mesmo cando buscas algo e o tes ao lado.
Así non hai corpo que aguante, nin bolsillo que resista.: Cando algo custa moito.
Ata o trinta de maio non te quites o saio: Ata o dez de xuño sempre vai mal tempo.
Ata San Andrés andas como ques, de San Andrés en diante medias e ghuantes: Ven o frío.
Atrás virá quen bo te fará. / Detrás virá quen bo te fará. / De fóra virán que bo te farán. / Atrás virá quen ben me deixará.: Cando non se aprecia o que fas.
Avós a facer, fillos a manter e netos a desfacer.: Cando te dan todo feito non sabes o que custou conseguilo.
Barrigha do ghalegho... caldeira do inferno.:
Burro morto, cebada ó rabo.: Despois duna desgraza hai que seguir adiante.
Bo carallo traes, bo carallo levas!: Ti fas o parvo e eu tamén. Cando alguén ven a pedirche que fagas algo que te vai causar un trastorno para favorecelo, pero sen pedilo abertamente.
Cabalo vello non colle andadura e se a colle pouco lle dura.
Cada un é dono do que cala, e escravo do que di.: Ás veces é mellor calar que falar.
Cada un fala da feira seghún lle vai nela. Cada quen ten o seu punto de vista.
Cada un manda na súa fame.: Cada quen manda nos seus asuntos.
Cada un sabe as súas e Dios as de todos.: Cada hai unha discusión cada persoa ten a súa versión do acontecido.
Café fervido, café perdido: Explicación básica de como facer ben o café.
Cambia como a folla do olmo. Cando alguén di agora unha cousa e logo outra.
Cando a miseria entra pola porta o amor salta pola ventá. Os problemas económicos acaban con moitas parellas.
Cando a esposa anda os grilos, mal para pais e peor para fillos.: Fai referencia ao tradicional papel da muller como ama de casa.
Cando a limosna é moita ata o santo desconfía.: Non hai que fiarse de quen malgasta os cartos.
Cando Dios quería ata do Norte chovía.: Cando alguén di: Se Dios quere.
Cando o burro quere ser cabalo é difícil supéralo!: Cando alguén quere facer cousas por riba das súas posibilidades.
Cando o muíño anda atrás do gran. Vai mal a cousa.:
Cando chove e fai sol, peitéanse as bruxas. / Choiva e sol, estase peinando a bruxa.
Cando chove e fai sol, anda o demo por Ferrol, cunha caixa de alfileres, pa espetar no cu as mulleres, e cunha caixa de prendedores, pa espetar no cu os señores.
Cando queren foder ó probe ata do norte chove.: A choiva con nortada afecta ás colleitas.
Cando veñen, veñen todas xuntas: Refírese ás desgrazas.
Cantos máis escaravellos mandas máis merda che carrexan.
Carto gañado, carto papado. / Cristo ghanado, cristo papado: Dise da persoa que gasta axiña o que gaña.
Casa cunha muller limpa e delghada que ghordas e porcas xa se volven elas: Consello machista para escoller moza.
Cazador e troiteiro nen boa meda nen bo palleiro.: Non es bo agricultor se perdes o tempo noutras cousas.
Ceo empedrado choiva de contado / Ceo escamento, chuvia ou vento. Unha formación de nubes que semellan escamas anuncia mal tempo.
Chámame can e bótame pan.: Di o que queiras pero eu vivo ben.
Chuvia do mar e vento da ría cagarría para todo o día (Cagarría= poalla, poalleira)
Coa muller e co diñeiro, non xoghes compañeiro
Comendo así manhá, non morremos hoxe / Se como así mañá, non morro hoxe. Se mañá a comida é tan boa como a de hoxe, non teño ganas de morrer.
Comer e caghar, todo mal é empezar. / Comer e rañar todo é empezar
- Como te chamas? - Come castañas. - E de apelido? - Caldo cocido. - Canto pesas? Mil artesás, canto vales? Mil reales / Como te chamas? Come castañas. O burro as cagha e ti as apañas.
Con bo pan e muita leña, o inverno, a ninguen empeña!
Da familia, ou se fala ben ou non se fala
Da frente á paxareta, para que o demo non se meta
Da banda do mar nin as flores.
Da igual Xan que Perillán.: Tanto ten unha cousa que outra.
De balde e a paus andan os cans.
De broma de broma cheghou o carallo á cona.: Cando alguén ven facéndose o gracioso e acaba fastidiándote.
De Contreras e Quirós líbrenos Dios: Fai referencia a Claudio Contreras Valiñas, político que cambiara de partido para facerse coa alcaldía, e á súa esposa Teresa Quirós Pereira.
De Quirós, Contreras e Leirós líbrenos dios, que do demo librámonos nós. Variación do refrán anterior, no que tamén se fai referencia a Eladio Leirós.
De fóra virán que da túa casa te botarán.: Desconfía dos descoñecidos.
De San Martiño para diante, non hai diaño que aghuante.: Chegada do mal tempo.
Deixa de moela porca. Cando un se metía demasiado con outro.
Despois da Peregrina inverno encima.: As festas de Pontevedra marcan o fin do vran.
Despois dos peidos ven a merda. Cando hai unha tronada moi forte que anuncia unha tormenta.
Detrás de Maio, ven San Xoán.: A festa máis importante de xuño.
Días de fame non son de fartura.: Hai días malos.
Días de todo, vésperas de nada !!: Hai veces en que vai todo ben e, pola contra, outras que vai todo mal.
Diga a miña veciña e teña o meu fol fariña.: Se eu estou ben dáme igual o que fale a xente.
Dios dálle pan a quen non ten dentes.: Cando alguén ten un ben que non desfruta.
Dios dea para comer, que a roupa cómprase.: O máis importante é que non falte comida na casa.
Dios é bo, pero o demo non é malo.:
Dios os da, e o demo os xunta. / Dios os da e eles se xuntan.: Cando se xuntan dúas persoas das que tes unha opinión negativa.
Díxolle o corvo a pegha, vaite para alá que es neghra.: Cando ves nos demais defectos que tes ti.
Dúas cosas hai no mundo que non podo comprender: os cregos ir ó inferno e os médicos morrer. / Hai dúas cousas no mundo malas de entender: os curas iren ó inferno e os médicos morrer.: Crítica a curas e médicos.
Empanada de choco sabe a pouco.: Exaltación da nosa gastronomía.
En can fraco todo son pulghas.: Cando as cousas van mal e póñense peor.
En casa de ferreiro cuchilo de pau.: Cando alguén desatende cousas do seu oficio na súa propia casa.
En febreiro a raia sabe a carneiro.: Momento axeitado para comer raia.
En Paredes non te quedes e terra de pouco pan, o forno de miña soghra cría silvas polo verán.: Crítica a esta parroquia de Vilaboa.
En xaneiro medra o dia a paso de carneiro
En xaneiro non cambies de poleiro
En xaneiro, polo dia o sol e a noite o braseiro
En xaneiro sete capas e un sombreiro. Mes frío.
Entre broma e broma! A verdade asoma.: Falamos de broma pero saen asuntos serios.
Entre pais e fillos non metas os fuciños.: Non te metas en asuntos de familia.
Entroidos mollados, Pascuas enxutas. /Entroidos mollados, Pascuas floridas.
Espirran as cabras, choiva segura. / Espirran as cabras, ven temporal !!
Está un a morrer e aínda está a aprender. / Vai a burra morrendo, vai a burra aprendendo. Nunca é tarde para aprender.
Febreiro se ten máis catro non queda can nin ghato / Adeus febreiriño curto, cos seus días vinte e oito, se dura máis catro non queda can nin ghato. / Vaite, febreiriño corto cos teus vinte e oito se duraras máis catro non quedaba can nin gato nin orellas ao pegureiro nin cornas ao carneiro.: Mes moi frío.
Fillos criados traballos dobrados e casados multiplicados.: Cando casan os fillos dan máis traballo porque tamén hai que atender ás súas familias.
Fillos de quen somos, netos de quen quedamos.: Exaltación dos nosos ancestros.
Fun á casa do veciño e avergoñeime, e voltei para miña casa e arranxeime. /Fum a casa da vecinha e avergonhei , voltei a minha e amanhei.: Cando ías onda un veciño a pedir algo, un favor, unha ferramenta, etc...e, voluntaria ou involuntariamente, non te valía e tiñas que volver e arranxarte polos teus propios medios.
Ghaivotas á terra, mariñeiros á merda: Cando as gaivotas veñen á terra é porque non hai peixe no mar.
Galiña que canta de galo e muller que asubía, na miña casa non pía.: Refrán machista facendo referencia ao recato que debía manter a muller casada.
Ghaliña que non pica na casa xa picou. / A vaca que non come co Boi, ou come antes ou come despois.: Fai referencia ás posibles infidelidades dunha muller.
Ghaliña vella fai bo caldo: Cando unha muller cos seus anos aínda está de bo ver.
Ghracias ao tío rico traballa Perico.: Cando alguén é beneficiado por un familiar.
Granceiro a granceiro, a galiña está enchendo o peteiro.: Cando se consiguen beneficios pouco a pouco.
Goberna María co que Xoan traía.: Muller que administra os cartos gañados polo marido.
Home cansado, carallo levantado
Home pequeno fol de veleno.: Cando alguén é pequeno pero ten mal xenio.
Home refraneiro , maricón ou taberneiro.
No hay comentarios:
Publicar un comentario