As tarefas do campo

 

A matanza do porco. Foto cedida por Isabel Martínez

As tarefas do campo eran labores comunais nas que participaba toda a familia e nalgunhas ocasións tamén veciños e veciñas. Eran momentos de encontro que adoitaban rematar en xantares e improvisadas festas onde non faltaban a música, os cantares, o baile e os xogos populares. Isto provocaba unha maior unión veciñal. Por contra, o abandono do campo, leva ao aumento da individualidade. Os motivos son de sobra coñecidos: endurecemento das normativas, prezos de venta baixos e encarecemento dos custes.

A continuación citarei algunhas destas labores do campo para as que se necesitaban moitas mans:

A matanza do porco.

A matanza do porco realizábase a coitelo polo que facían falta cando menos 5 homes, un para agarrar cada pata e o matarife. O primeiro era deitar de lado o porco no banco, tarefa nada sinxela que daba comezo aos berros do animal. Unha vez cravado o coitelo deixábase desangrar o porco, recollendo o sangue nun caldeiro, porque como di o dito, do porco aproveitase todo. Despois de morto queimábase con palla para eliminarlle o vello e quitábanse as unllas dos pezuños. O seguinte paso era colgalo polas patas traseiras para abrilo e baleirarlle as vísceras. O animal quedaba pendurado cuns paus de pata a pata para mantelo aberto en canal. Era o momento de afanarse na preparación de chourizos e das morcillas.

Na seguinte xornada procedíase ao despece do porco e ao salgado do mesmo quedando gardado na artesa para ir consumindo ao longo do ano.

As matanzas deron para máis dunha anécdota, desde o que se lle escapou o porco, ata o que o matou cun coitelo sen punta.

O 11 de novembro de 2013 comeza a aplicarse a normativa, de matar o porco con pistola para evitar o sufrimento do animal. Esta medida acelerou o abandono da tradición de criar porcos na casa.

Por San Martiño

mata o porquiño.

O gando.

Existen varias tarefas ligadas ao coidado do gando que se fan en grupo como son ir a apañar toxo ao monte para facer o batume (cama para manter quente aos animais) ou a realización de palleiros para ter palla ao longo do ano, que será empregada como alimento. Nos palleiros ou medas tamén se recollía o trigo ou centeo antes de mallalo para levalo a moer ao muíño.

Facendo a meda. Foto cedida por Isabel Martínez

O millo.

O cultivo do millo é moi laborioso. Despois da colleita aínda quedan varios procesos que sería a esfollada (retirada da folla) e o debulle (separación do gran). Despois gardábase no canastro para alimentar aos animais ou levábase a moer ao muíño para facer fariña. (Ver https://anecdotarioredondela.blogspot.com/2021/10/os-muinos-de-redondela-ao-longo-da.html ) (Ver https://anecdotarioredondela.blogspot.com/2020/03/muinos.html )

A industrialización levaría ao debulle a máquina e a aparición do muíño eléctrico.

O seguinte dito, con moita sorna, fai referencia ás festas que se realizaban aproveitando as reunións xurdidas destas tarefas:

As esfolletadas de noite

non fan ben a ninguén.

Levei a miña muller

e esfolletáronma tamén.

1964. Desfollando o millo. Foto cedida por Carlos Cerdeira

 

O viño.

Os cuidados da viña durante o ano son labores que pode realizar unha soa persoa en pequenas explotacións. Neste caso o traballo comunal viría na vendima e posterior embotellado.

O augardente.

A figura do augardenteiro foi desaparecendo dos nosos barrios polo endurecemento da normativa que a rexe. Despois da vendima chegaba o augardenteiro que se instalaba na casa dun veciño que lle cedía un baixo ou alboio. Alí instalaba a súa pota e os veciños acudían cos seus bagazos pagando por potada, xa fora en cartos ou con parte do augardente.

Como o proceso é lento arredor do lume xuntábase a veciñanza e o augardenteiro, as máis das veces, entretiña á rapazada contándolles historias de medo, mentres os adultos aproveitaban para ir “catando o caldo”.

As potadas eran de augardente branca ou de herbas. O primeiro emprégase para facer todo tipo de licores (licor café, tostada...), pero de entre todos eles o típico de Redondela era o piscolabis.

As patacas.

A pataca é un alimento básico na nosa alimentación. Tanto o proceso de plantado como a recolleita son moi laboriosos, polo que son necesarias varias persoas para un campo pequeno. A rebaixa da carga de traballo pola chegada do tractor non evita o abandono dos campos polos baixos prezos do mercado.

Sachando as patacas, no Pereiro. Foto cedida por Adela Cabaleiro Hortas-Obradoiro Fernando Monroy

Fiadas do liño.

Á fiadas do liño realizábanse á noitiña no inverno, porque é unha época onde o tempo impide botar horas a traballar no campo.

Esta tarefa deixou de realizarse hai moitos anos en Redondela, un dos motivos podería ser que as fiados do liño daban paso á seráns que en ocasións remataban con pelexadas e altercados, polo que en 1895 o Concello decidiu prohibir estas celebracións:

“O alcalde Juan Manuel Otero Milleiro, secretario e gardas municipais dan unha batida en cruceiro e Eira Pedriña para prohibir os seráns das fiadas.”

“O Alcalde multa ás donas das casas onde se celebran as fiadas en Cedeira por contravir as súas disposicións.”

O cardado da la.

A cría de ovellas e o posterior tratado da la era outro xeito de ter ingresos nunha casa. A la ademais de para a roupa empregábase para recheo de colchóns e almofadas.

Cardando la en Zacande. Foto cedida por Concha-Obradoiro Fernando Monroy

Autor: Juan Migueles

BIBLIOGRAFÍA

Aportes orais.

Arredor de nós. Historia da Policía Local 1863-2003. Gonzalo Amoedo López e Roberto Gil Moure. 2003.

 

 

Historia da parroquia de Ventosela

 

1966-67 Escola de Paulina. Foto cedida por Pilar Couñago Couñago

 

1.800 ao 60 a. C. (Idade de Bronce): Nesta parroquia aparecen numerosos petróglifos, sendo moi relevantes as representacións de escenas de monta. (Ver https://anecdotarioredondela.blogspot.com/2020/10/ruta-das-pedras-e-petroglifos-de.html )

1497. Ventosela xa aparece coma un anexo de Reboreda.

1786. O Bispo de Santiago de Compostela, Domingo Fernández Angulo, separa de Reboreda a capela de San Martiño de Ventosela xunto cos lugares de O Castiñeiro e Vilar do Mato, creando unha parroquia independente.

Principios do XIX. Construción da igrexa de San Martiño de Ventosela. (Ver https://anecdotarioredondela.blogspot.com/2019/01/igrexas.html )

1809. Guerra da Independencia dos Franceses. (Ver https://anecdotarioredondela.blogspot.com/2020/04/1809-guerra-da-independencia-dos.html )

1845, Diccionario Madoz. Primeira referencia á existencia de muíños na parroquia pero sen especificar o número. (Ver https://anecdotarioredondela.blogspot.com/2021/10/os-muinos-de-redondela-ao-longo-da.html ) Na actualidade teño recollidos 4 muíños. (Ver https://anecdotarioredondela.blogspot.com/2020/03/muinos.html )

1901, xuño. Apróbase o regulamento da Asociación de Propietarios y Agricultores de Reboreda, Quintela y Ventosela. (Ver https://anecdotarioredondela.blogspot.com/2020/03/sociedades-agrarias.html )

1909. Constrúese o cemiterio parroquial.

Anos 20-30. Os bolos celtas son moi populares na parroquia. (Ver https://anecdotarioredondela.blogspot.com/2020/08/deporte-xogos-tradicionais.html )

1952. Toma posesión como mestra de Ventosela, Paulina Sánchez Otero, promotora de numerosas actividades como teatro, ballet, panxoliñas... (Ver https://anecdotarioredondela.blogspot.com/2020/04/mestres-as-ata-mediados-do-s-xx-m-z.html )

1956, 6 de xullo. O Gobernador Civil inaugura a escola de Ventosela. Logo Trasládase á Redondela onde fai o propio co edificio do Concello e a Praza de Abastos.

Inauguración da escola. El Pueblo Gallego

1971: O Concello cede terreos en Ventosela á institución Aldeas Infantiles S. O. S. por iniciativa de Rita Regojo.

Anos 90. Comeza a celebrarse a Homenaxe a Led Zeppelin, primeiro festival de música rock na parroquia.

Festa en Ventosela, 1983.  Foto: Félix Cal

2002. Un camión golpea o Cruceiro do Lombo, a desidia polo noso patrimonio levaría á súa desaparición. (Ver https://anecdotarioredondela.blogspot.com/2021/11/cruceiros-desaparecidos.html )

2007. Juan Puertas Bouzón debuta na máxima categoría de fútbol sala co Leis de Pontevedra. (Ver https://anecdotarioredondela.blogspot.com/2020/08/futbol-sala.html )

2008. Organízase o I Festival Vento-Rock. En 2012 ampliaríase a oferta co I Concurso de Bandas Locais e posteriormente co Vento Folk.

2010. A Asociación de Veciños de Ventosela pon en valor a Ruta das Pedras. As sinalizacións son destruídas. (Ver https://anecdotarioredondela.blogspot.com/2020/10/ruta-das-pedras-e-petroglifos-de.html )

2012. Gonzalo Figueroa Couñago e a súa cadela U-La acada o 3º posto no Campionato do Mundo de Obediencia FCI. (Ver https://anecdotarioredondela.blogspot.com/2020/09/deporte-con-animais.html )

2018. Deixa de celebrarse o Vento Rock.

2019. Colocación de nova sinalización na Ruta das Pedras realizada por A Citania S. L. con fondos do Concello de Redondela.

Autor: Juan Migueles

BIBLIOGRAFÍA

Catastro de Ensenada de Redondela, Vigo e Cedeira (1752).

Internovas. Historias de Redondela (http://www.ipdca.com/internovas/):

O Señorío da parroquia de Cedeira. X. Miguel González.

Elementos da Prehistoria de Redondela. Xosé Couñago,Asociación Alén Nós.

Os miliarios romanos de Redondela. Jose Antonio Orge Quinteiro

A arte rupestre prehistórica do Concello de Redondela. F. Javier Costas Goberna

SEREN

Nº2. Documentos sobre o templo de San Martiño de Ventosela (Redondela). Avelino Bouzón Gallego.

Galeguismo e sociedade na Redondela da Segunda República. Lois Barros. Edicións do Castro

Orixe, nacemento e evolución dos concellos pontevedreses. Xosé Fariña Jamardo, 1996.

Arquivo da Catedral de Santiago:(USC>Clero>Mitra1758> Mayordomía de Redondela),...

Censo de población de las provincias y partidos de la Corona de Castilla en el siglo XVI : con varios apéndices...... (1829) - González, Tomás (1780-1833). Madrid : en la Imprenta Real, 1829

España_sagrada_theatro_geographico-histórico de la Iglesia de España. Tomo 22 e 23. Enrique Flórez. Madrid 1767 e 1799.

El obispado de Tui en la Edad Media: sus iglesias románicas. Lorena Torrado Gándara. Tesis de doctorado UDC / 2016

1767 De la Iglesia de Tuy desde su origen hasta el siglo décimo sexto

1799 Continuación de las memorias de la Santa Iglesia de Tuy

Galiciana- http://www.galiciana.bibliotecadegalicia.xunta.es => ElCompostelano, El Pueblo Gallego, El Eco de Galicia.

José Luís Lamigueiro©, fuente: Pedro de Barcelos http://www.xenealoxiasdoortegal.net/

https://foros.xenealoxia.org>Serba

Faro de Vigo

Aportes: Xurxo Constela (A Citania S. L.), Gonzalo Amoedo.

Deputación de Pontevedra. Fondo Casto Sampedro

Communicaciones al XV Congreso internacional de las ciencias genealógica y heráldica. Volumen 3

En Galiciana-Biblioteca Digital de Galicia. Xunta de Galicia: http://www.galiciana.bibliotecadegalicia.xunta.es => Boletín Eclesiástico del Obispado de Tuy

 

Historia da parroquia de Trasmañó

 

Praia de Cabanas, sen data

3.000 a 1.800 a. C. (Neolítico): No monte Mirallo ou Penide (Cedeira/Trasmañó /Cabeiro/Negros/Chapela) atópanse catalogadas 39 mámoas desta época. (Ver https://anecdotarioredondela.blogspot.com/2019/02/monte-penide-monte-mirallo.html )

1.800 ao 60 a. C. (Idade de Bronce): Tamén no Monte Mirallo atopáronse machadas de bronce e petróglifos. (Ver https://anecdotarioredondela.blogspot.com/2020/10/alguns-achados-arqueoloxicos-en.html )

1561. Chapela, Trasmañó e Teis (Vigo), reúnense para pagar xuntas a alcabala, que é de 75 reais. As tres freguesías decláranse pobres, viven só da labranza e pertencen a Vigo “según antiguas costumbres”.

1587, censo: Aparece como freguesía de Redondela co nome de Trasmañen.

1670. O abade Diego Fernández funda o Priorato de Rande. Dependía do Cenobio de Armenteira, orde de San Bernardo. (Ver https://anecdotarioredondela.blogspot.com/2020/03/conventos.html )

1673. O fidalgo Gaspar Méndez de Sotomayor, fundaba na súa casa grande da Lamosa unha misa na honra da Virxe de Guadalupe. (Ver https://anecdotarioredondela.blogspot.com/2019/01/capelas-desaparecidas.html )

1702. Ten lugar a Batalla de Rande na que é protagonista o Castelo de Rande. (Ver https://anecdotarioredondela.blogspot.com/2020/04/1702-batalla-de-rande.html )

1752 Catastro de Ensenada. Chapela e Trasmañó pertencían á xurisdición do Val do Fragoso, concello independente de Vigo. Os seus límites eran: “principiando su demarcación en el marco de Couto a la parte de L. sigue partiendo con la de San Juan de Cabeiro, al de la Cruz de Pinide, de este limitando con el de Cedeira pasa a los que nombran la lagoa Laguna de Solleiro, y Cruz de Rande del que confinando con la mar sigue al das Cuncheiras de aquí dividiendo a San Fausto da Chapela va a los do Cavo da Pedra, Piedra do Loureiro, sitio do Tojo, Olmo do Fondón, fuente da Lamosa y al de Mirallo, de donde confrontando con San Cristobal de Candeán pasa a cerrarse al expresado del Couto”. Cítase a existencia de 6 muíños. (Ver https://anecdotarioredondela.blogspot.com/2021/10/os-muinos-de-redondela-ao-longo-da.html ) Na actualidade teño recollidos 19 muíños. (Ver https://anecdotarioredondela.blogspot.com/2020/03/muinos.html )

Rande, liña de ferrocarril, 1928. Foto de Luis Ramón Marín

1765. Construción da Igrexa Parroquial de San Vicente de Trasmañó. (Ver https://anecdotarioredondela.blogspot.com/2019/01/igrexas.html )

1768. Publícase “España sagrada theatro geographico histórico... “, no que Trasmañó xa aparece como pertencente ao arciprestado de Redondela.

1799. A parroquia de San Vicente de Trasmañó ten 90 veciños. Perténcelle o castelo de Rande, que é capela e priorato que atende un monxe de San Bernardo.

1910-11. Construción da igrexa e o cemiterio evanxelistas. (Ver https://anecdotarioredondela.blogspot.com/2020/04/evanxelismo-en-redondela.html )

1918. Primeira referencia á Sociedade Agraria “La Predilecta” de Trasmañó. (Ver https://anecdotarioredondela.blogspot.com/2020/03/sociedades-agrarias.html )

1925. Créase a escola de nenas de Trasmañó. (Ver https://anecdotarioredondela.blogspot.com/2020/04/escolas.html )

1926, 20 de xullo. Inauguración Cargadoiro de mineral da “Compañía Minerales de Hierro de Galicia”. (Ver https://anecdotarioredondela.blogspot.com/2021/08/cargadoiros-de-mineral-i-cargadoiro-de.html )

1934. Falece Benigno F. González, benfactor de Trasmañó. Ao enterro asistiron Castelao e Alexandro Bóveda entre outros. (Ver https://anecdotarioredondela.blogspot.com/2020/03/gonzalez-benigno-f-trasmano-emigrante-e.html )

1936, 18 de xullo. Golpe de Estado militar do xeneral Franco, inicio da Guerra Civil. Cando menos un veciño de Trasmañó falece en combate e outro é detido tras fuxir ao monte. (Ver https://anecdotarioredondela.blogspot.com/2020/12/guerra-civil-e-represion-en-redondela.html )

1948. Constrúese o cemiterio de Trasmañó. (Ver https://anecdotarioredondela.blogspot.com/2020/09/edificios-e-espazos-publicos.html )

Cargadoiro de Rande desde a praia, cara a 1926. Foto: Pacheco

1969. Obra de condución de auga desde a presa de Eiras (Calvos-Fornelos de Montes) ata Vigo. A tubaxe cruza 9 das 14 parroquias do Concello de Redondela, entre elas Quintela.

1974. Inicio das obras da autoestrada e Ponte de Rande.

1981, febreiro. Inauguración da Ponte de Rande. (Ver https://anecdotarioredondela.blogspot.com/2019/02/a-ponte-de-rande.html )

1981. É nomeado párroco de Cedeira e Trasmañó Waldo García Romero, cura progresista que se nega a confesar e que da as misas en galego. (Ver https://anecdotarioredondela.blogspot.com/2020/10/curas.html )

1984. Inaugúrase o convento de monxas beneditinas en Trasmañó. (Ver https://anecdotarioredondela.blogspot.com/2020/03/conventos.html )

1994. Fórmase un equipo de fútbol feminino, o Trasmañó. (Ver https://anecdotarioredondela.blogspot.com/2020/07/futbol-equipos.html )

Estreito de Rande antes da construción da ponte. Postal.

2007. A Mancomunidade de Montes Veciñais en Man Común de Redondela crea a Senda da Auga, seguindo o percorrido das tubaxes que abastecen de auga a Vigo desde a presa de Eiras. (Ver https://anecdotarioredondela.blogspot.com/2019/02/senda-da-auga.html )

2010. Pecha a escola de Trasmañó por falta de alumnos.

2013. A TRC (Trasmañó Racing Competición) organiza a I Ginkana de Trasmañó. (Ver https://anecdotarioredondela.blogspot.com/2020/09/varios-deportes.html )

2017, decembro. Inauguración da ampliación da Ponte de Rande.

2019. A veciña de Trasmañó, Digna Rivas convértese na primeira alcaldesa da historia de Redondela. (Ver https://anecdotarioredondela.blogspot.com/2019/02/alcaldes.html )

2019. Iníciase a reforma da antiga escola.

Autor: Juan Migueles

BIBLIOGRAFÍA

Catastro de Ensenada de Redondela, Vigo e Cedeira (1752).

Internovas. Historias de Redondela (Web desaparecida):

Elementos da Prehistoria de Redondela. Xosé Couñago,Asociación Alén Nós.

Os miliarios romanos de Redondela. Jose Antonio Orge Quinteiro

A arte rupestre prehistórica do Concello de Redondela. F. Javier Costas Goberna

Galeguismo e sociedade na Redondela da Segunda República. Lois Barros. Edicións do Castro

Orixe, nacemento e evolución dos concellos pontevedreses. Xosé Fariña Jamardo, 1996.

Arquivo da Catedral de Santiago:(USC>Clero>Mitra1758> Mayordomía de Redondela),...

Censo de población de las provincias y partidos de la Corona de Castilla en el siglo XVI : con varios apéndices...... (1829) - González, Tomás (1780-1833). Madrid : en la Imprenta Real, 1829

España_sagrada_theatro_geographico-histórico de la Iglesia de España. Tomo 22 e 23. Enrique Flórez. Madrid 1767 e 1799.

El obispado de Tui en la Edad Media: sus iglesias románicas. Lorena Torrado Gándara. Tesis de doctorado UDC / 2016

1767 De la Iglesia de Tuy desde su origen hasta el siglo décimo sexto

1799 Continuación de las memorias de la Santa Iglesia de Tuy

Galiciana- http://www.galiciana.bibliotecadegalicia.xunta.es => ElCompostelano, El Pueblo Gallego, El Eco de Galicia.

José Luís Lamigueiro©, fuente: Pedro de Barcelos http://www.xenealoxiasdoortegal.net/

https://foros.xenealoxia.org>Serba

Faro de Vigo

Aportes: Xurxo Constela (A Citania S. L.), Gonzalo Amoedo.

Deputación de Pontevedra. Fondo Casto Sampedro

Communicaciones al XV Congreso internacional de las ciencias genealógica y heráldica. Volumen 3

Diócese Tui-Vigo. http://www.diocesetuivigo.org/visita%20pastoral/vigo%20teis/chapela.html

En Galiciana-Biblioteca Digital de Galicia. Xunta de Galicia: http://www.galiciana.bibliotecadegalicia.xunta.es => Boletín Eclesiástico del Obispado de Tuy

 

Historia da parroquia de Vilavella

 

Inicios do S. XX. Foto: Joaquim Morelló i Nart

1.800 ao 60 a. C. (Idade de Bronce): En Vilavella, recuperouse unha machada de tope con tres aneis e con dúas asas do 800 antes de Cristo, sendo o vestixio máis antigo do casco urbano de Redondela. Consérvase no Museo de Pontevedra. (Ver https://anecdotarioredondela.blogspot.com/2020/10/alguns-achados-arqueoloxicos-en.html )

Antes s. XII. No libro “Communicaciones al XV Congreso internacional de las ciencias genealógica y heráldica. Volumen 3” recóllese que Vilavella formaba parte “dos vellos territorios de Toronio”.

Dende 1118 ata o 22 de marzo de 1312. Durante estes anos Vilavella pertenceu ós Cabaleiros Templarios. Unha vez disolta a orde Vilavella pasa a pertencer á Coroa.

S. XIII: Redondela é unha xurisdición dependente do arcebispado de Santiago, coñecida como Vilanova de Redondela para distinguila de Vilavella de Redondela, pertencente ao Bispado de Tui.

S. XIV. Pedro I concede Vilavella a Suero Yáñez de Parada, Adelantado Mayor de Galicia.

1371, 14 de setembro. O rei Enrique II, que confiscara as posesións de Suero Yáñez, dóalle ao Bispo de Tui, Juan de Castro, Vilavella xunto co castelo de Entenza, o coto de Coia e a vila de A Guarda. O prelado e o Cabildo de Tui nomeaba en Vilavella un xuíz que exercía de alcalde, un rexedor e un procurador de causas.

1417. O rei Juan II confirma a doazón feita por Enrique II, da vila de Vilavella á Igrexa de Tui.

1451, xullo. O Bispo de Tui confire os beneficios de Saxamonde e Vilavella, e deu unha pesqueira do río Míño en foro a Ruy e Álvaro Lorenzo.

1501: Comeza a construción do Convento de Vilavella. As obras rematan en 1554 e a orde de monxas de clausura estableceuse en 1574. (Ver https://anecdotarioredondela.blogspot.com/2019/02/o-convento-de-vilavella.html )

1555. O beneficio de Estás era de Presentación de García Prego de Montaos, sendo daquela esta parroquia de Tomiño anexo da parroquia de Vilavella. (Ver https://anecdotarioredondela.blogspot.com/2020/04/a-historia-de-estas.html )

S. XVI. Fundación da Granxa de Vilavella, actual Pazo de Petán. (Ver https://anecdotarioredondela.blogspot.com/2019/02/pazos.html )

1587, censo: Vilavella aparece como freguesía de Redondela.

1605: Redáctanse as Ordenanzas Municipais de Redondela e Vilavella.

1696. Juan Rodríguez Cotta é nomeado capitán xeneral de Paraguay. (Ver https://anecdotarioredondela.blogspot.com/2020/04/rodriguez-cotta-juan-vilavella.html )

1699. Primeira referencia a un muíño en Vilavella. (Ver https://anecdotarioredondela.blogspot.com/2021/10/os-muinos-de-redondela-ao-longo-da.html ) Na actualidade hai constancia de 3 muíños en Vilavella, dos que tan só se conserva un. (Ver https://anecdotarioredondela.blogspot.com/2020/03/muinos.html )

Convento de Vilavella. Sen data

1741. Fundación do Santísimo Sacramento a confraría máis antiga da que temos constancia en Vilavella. (Ver https://anecdotarioredondela.blogspot.com/2020/04/confrarias-e-outras-asociacions.html )

 

S. XVIII. Mentres en Redondela son maioría os mariñeiros en Vilavella teñen máis peso os artesáns, especialmente os imaxineiros (ebanistas). (Ver https://anecdotarioredondela.blogspot.com/2022/01/imaxineiros-ebanistas-de-redondela.html )

S. XVIII. A Ermida de Nosa Señora do Socorro (A Portela-Cedeira) e a Capela de San Xoán Bautista (rúa San Xoán de Arcal) son de representación das monxas de Vilavella.

1752 Catastro de Ensenada. Vilavella ten agregada a aldea de Anseamonde (Pazos de Borbén) e segue a depender do Bispado de Tui. Os seus límites eran: “principiando en el marco de la Cabrita hasta llegar a la fuente de el Regueyro do Varro siguiendo por derechura hasta el camino Real que va de esta villa a la Ciudad de Tuy enderezándose por dicho camino hasta otro marco que se llama de Muro longo y de allí da la vuelta a otro marco que se denomina da Rabadeyra y de allí a la fuente de el Castañal de Canaval siguiendo a la Coba do Ouro y de allí a una Cruz que se halla en la casa de d. Phelipe Mage vecino de la villa de Vigo y de esta va a la fuente de Reande y de esta sigue a la mar y de esta sigue al Crucero de la capilla de Nuestra Señora del Socorro y de allí por la orilla del río que viene de la Maceira hasta llegar a la Puente Longa que se halla en el, y desde esta y hace un rechazo y va a lo largo del Río que viene de Reboreda hasta el medio de una Puente de piedra que se halla en él, que es la que divide el término de esta población de el de Villanueva de Redondela y va por la orilla de otro río arriba y a la distancia de unas ochenta varas hace otro rechazo y va al Marco dos Paisás y de este sigue a la fuente del Canudo, y de allí al marco da Cabrita, primera demarcación”.

1760-63. (Ver https://anecdotarioredondela.blogspot.com/2021/12/1760-1763-vilavella.html )

1776. Outórgaselle a Vilavella a concesión do cobro dun arbitrio (imposto) a cada carro de mercadorías que atravese a rúa principal. Anos máis tarde produciríase un roubo nas arcas públicas deste caudal. (Ver https://anecdotarioredondela.blogspot.com/2021/12/1788-roubo-nas-arcas-de-vilavella.html )

1799. Vilavella ten 120 veciños e ademais da igrexa e o convento de relixiosas da Orde de San Lorenzo Justiniano, conta coa capela de Nuestra Señora del Socorro e San Telmo “que está illada”.

1807. Construción da Marca do Rei. (Ver https://anecdotarioredondela.blogspot.com/2019/02/a-marca-do-rei-vilavella-redondela.html )

1809. Invasión francesa. (Ver https://anecdotarioredondela.blogspot.com/2020/04/1809-guerra-da-independencia-dos.html )

1819, 24 de marzo. O fillo de Vilavella Dámaso Egidio Iglesias Lago é nomeado Bispo de Ourense. (Ver https://anecdotarioredondela.blogspot.com/2020/03/iglesias-lago-damaso-egidio-vilavella.html )

1822: Unificación de Redondela (Cedeira, Reboreda, Saxamonde, Vilanova e Vilavella).

1823: Restauración do réxime señorial. Cedeira, Reboreda, Saxamonde e Vilavella volven a separarse de Redondela.

1835: Abolición dos señoríos xurisdicionais. Cedeira, Reboreda, Saxamonde e Vilavella únense a Redondela definitivamente.

1836. A parroquia de Vilavella deixa de figurar como dirección.

1837. Ramón María López Vázquez Ballesteros é nomeado Deputado a Cortes por Pontevedra, sería elixido deputado en 8 ocasións máis. (Ver https://anecdotarioredondela.blogspot.com/2020/03/lopez-vazquez-ballesteros-ramon-maria.html )

1839, 23 de setembro. Os barrios de Outide e Canabal da vila de Redondela, demandan que pertencendo no eclesiástico a Vilavella paguen unicamente por esta parroquia e non as dúas como veñen facendo.

Viaduto de Madrid anos 30-40. Colección Guillermo González Martín

 

1846. Declárase un incendio no convento de Vilavella. Apesares de estar á beira do río Maceiras non se puido evitar a destrución de gran parte do convento e da igrexa, perdéndose a parte do coro onde se atopaba o órgano.

1867. As monxas do convento de Vilavella representaron a España na Exposición Universal de París con: doces en almíbar, de azahar, laranxa, naranjillo, cabelo de anxo e noz.

1878: Clausura do cemiterio de Vilavella que estaba situado diante da igrexa. Os restos trasládanse ao cemiterio de Eidos.

1881. Entra en funcionamento o Viaduto de Ourense. (Ver https://anecdotarioredondela.blogspot.com/2020/04/os-viadutos.html )

1884. Nova campá maior para a igrexa de Vilavella, saída da fundición de Sanjurjo Badía. (Ver https://anecdotarioredondela.blogspot.com/2021/09/as-campas-das-igrexas-do-casco-urbano.html )

1904. O Bispado fai un arranxo parroquial e pasan a pertencer a Vilavella: Pasales (Reboreda, actual Rúa Juan Manuel Pereira), O Muro (Quintela) e Maceira (Cedeira).

1904. A escola mixta de Vilavella convértese en feminina. (Ver https://anecdotarioredondela.blogspot.com/2020/04/escolas.html )

1915. Ernestina Otero comeza a dar clase na Escola de Maxisterio de Pontevedra. (Ver https://anecdotarioredondela.blogspot.com/2020/03/iglesias-lago-damaso-egidio-vilavella.html )

1930. Construción da Praza de Ribadavia tapándose o río Alvedosa. Desaparece a Ponte Longa, que unía Vilavella e Redondela. (Ver https://anecdotarioredondela.blogspot.com/2020/03/pontes.html )

1932. As monxas abandonan o convento de Vilavella.

1890, cara a. Hauser y Menet. España Ilustrada

 

1932. Cando menos desde este ano fabrica na rúa Padre Crespo, Gaseosas La Esperanza. (Ver https://anecdotarioredondela.blogspot.com/2020/12/fabricas-de-gaseosas.html )

1941. Xubílase Manuel Otero Lago, quen vende a súa conserveira.

https://anecdotarioredondela.blogspot.com/2020/12/empresas-do-mar.html )

1942. O Bispado de Tui vende o convento de Vilavella ao conserveiro José Otero González “Mañas”, quen reconstrúe case a totalidade do convento. (Ver https://anecdotarioredondela.blogspot.com/2020/12/empresas-do-mar.html )

Posteriormente a desfeita completarase coa construción dunha nave acaroada. (Ver https://anecdotarioredondela.blogspot.com/2021/01/figueiral-rivero-gonzalo-redondela.html )

Anos 60. Deixa de celebrarse a festa de San Antón. (Ver https://anecdotarioredondela.blogspot.com/2020/04/duas-festas-desaparecidas.html )

1969. Asolagamento das rúas de Vilavella. (Ver https://anecdotarioredondela.blogspot.com/2022/03/sucesos-1950-1979.html )

1974. Reorganización do tráfico na Praza Ponteareas, asfáltase o chamado Campo das Monxas e créanse varias interseccións na estrada.

1976. Os problemas de tráfico creados polo chamado Funil de Vilavella rematan nunha agresión por error. (Ver https://anecdotarioredondela.blogspot.com/2020/05/o-funil.html )

1974 El Pueblo Gallego

2003. O convento é alugado como restaurante para vodas e celebracións.

2011. Nas eleccións municipais Vilavella deixa de ser distrito polo que podemos considerar esta data como a súa desaparición total como parroquia a nivel administrativo integrándose no casco urbano de Redondela. Na actualidade segue a ser considerada parroquia a nivel relixioso, si ben é certo que é atendida polo párroco de Redondela.

2016, 12 de febreiro. Desbórdase o río Maceiras asolagando Vilavella. (Ver https://anecdotarioredondela.blogspot.com/2021/01/asolagamentos.html )

2021. setembro. Dan inicio as obras de humanización da Praza Pontearas nas que se recolle a demolición da nave da familia Figueiral, acaroada ao Convento de Vilavella.

Autor: Juan Migueles

BIBLIOGRAFÍA

Catastro de Ensenada de Redondela, Vigo e Cedeira (1752).

Internovas. Historias de Redondela (http://www.ipdca.com/internovas/):

O Señorío da parroquia de Cedeira. X. Miguel González.

Elementos da Prehistoria de Redondela. Xosé Couñago,Asociación Alén Nós.

Os miliarios romanos de Redondela. Jose Antonio Orge Quinteiro

A arte rupestre prehistórica do Concello de Redondela. F. Javier Costas Goberna

Galeguismo e sociedade na Redondela da Segunda República. Lois Barros. Edicións do Castro

O cemiterio dos Eidos da vila de Redondela. Xosé Manuel Moreira Docampo. Concello de Redondela, 2022.

Orixe, nacemento e evolución dos concellos pontevedreses. Xosé Fariña Jamardo, 1996.

Arquivo da Catedral de Santiago:(USC>Clero>Mitra1758> Mayordomía de Redondela),...

Censo de población de las provincias y partidos de la Corona de Castilla en el siglo XVI : con varios apéndices...... (1829) - González, Tomás (1780-1833). Madrid : en la Imprenta Real, 1829

España_sagrada_theatro_geographico-histórico de la Iglesia de España. Tomo 22 e 23. Enrique Flórez. Madrid 1767 e 1799.

El obispado de Tui en la Edad Media: sus iglesias románicas. Lorena Torrado Gándara. Tesis de doctorado UDC / 2016

1767 De la Iglesia de Tuy desde su origen hasta el siglo décimo sexto

1799 Continuación de las memorias de la Santa Iglesia de Tuy

Galiciana- http://www.galiciana.bibliotecadegalicia.xunta.es => ElCompostelano, El Pueblo Gallego, El Eco de Galicia.

José Luís Lamigueiro©, fuente: Pedro de Barcelos http://www.xenealoxiasdoortegal.net/

https://foros.xenealoxia.org>Serba

Faro de Vigo

Aportes: Xurxo Constela (A Citania S. L.).

Deputación de Pontevedra. Fondo Casto Sampedro

Communicaciones al XV Congreso internacional de las ciencias genealógica y heráldica. Volumen 3

En Galiciana-Biblioteca Digital de Galicia. Xunta de Galicia: http://www.galiciana.bibliotecadegalicia.xunta.es => Boletín Eclesiástico del Obispado de Tuy