Historia da parroquia de Chapela (2/2)

 

 

Praia de Arealonga. Foto Pacheco, 1928

(Ver 1ª parte https://anecdotarioredondela.blogspot.com/2022/01/historia-da-parroquia-de-chapela-1-de-2.html )

 

1942. O alcalde de Vigo, Suárez Llanos, tenta a anexión de Chapela. O alcalde de Redondela, Juan Muíños, en representación da corporación municipal, negouse, chegando a trasladarse a Madrid para facer prevalecer a ligazón de Chapela con Redondela.

1943. Comeza a celebrarse a festa da Virxe do Carme.

1944. Inícianse os traballos para a construción dunha igrexa deseñada por Antonio Palacios. Nunca chegará a construírse. (Ver https://anecdotarioredondela.blogspot.com/2020/04/igrexa-de-chapela.html )

1944. Inicia a súa actividade a factoría COPIBA, empresa que comercializa a pesca do bacallau. (Ver https://anecdotarioredondela.blogspot.com/2020/12/empresas-do-mar.html )

1944, maio. Abre en Arealonga Conservas Peña, no edificio que en 1930 construira José Curbera.

1944, 25 de xuño. No antigo local do Centro de Mariñeiros e Agricultores constituíuse a Confraría de Pescadores de Chapela. (Ver https://anecdotarioredondela.blogspot.com/2020/03/colectivos-e-asociacions-da-postguerra.html )

1950. A dirección xeral de Renfe decide habilitar a estación de Chapela para realizar facturacións e recibir mercadorías. Con anterioridade a esta data os veciños de Chapela tiñan que desprazarse ata Vigo ou Redondela para coller o tren. En 1953 suprímense as paradas.

1950, 19 de abril. Inaugúrase a Avenida de San Telmo despois de 30 anos de litixios. A Confraría de Mariñeiros de Redondela nomeou Patrón Maior de Honra ao Gobernador Civil José Solís Ruíz por conseguir levar a bo termo unhas obras de gran importancia para os mariñeiros de Chapela, ao unir Arealonga coa estrada Pontevedra-Vigo. (Ver https://anecdotarioredondela.blogspot.com/2021/06/toponimia-de-chapela-3-de-3.html )

1951. A antiga sede da Sociedad Agraria de Chapela “La Progresiva” convértese en Mercado.

1951, 19 de novembro. O pesqueiro “San Fernando” propiedade do armador Sr. Rivero, de Chapela, afundiuse na costa portuguesa por un golpe de mar. Os 14 tripulantes foron rescatados polo pesqueiro de Bueu “Paradela”, tendendo cordas entre os dous barcos. Dous eran de Chapela, Juan Casal Casal e Juan Sotelo Bacelar. (Ver https://anecdotarioredondela.blogspot.com/2020/11/historias-do-mar-2-metade-do-s-xx.html )

Chapela no ABC, 1931. Foto: Pacheco

Mediados dos 50. Nace o equipo de fútbol C. D. Chapela a partires do Arealonga. (Ver https://anecdotarioredondela.blogspot.com/2020/07/futbol-equipos.html )

1957. Nace a coral mixta Froles Mareliñas, que en 1961 da paso ao Grupo de Danza Regional Froles Mareliñas. Actualmente acompañados polo grupo de gaitas Os Topecañeiros e, desde 1992, polas pandereiteiras Cacharela. (Ver https://anecdotarioredondela.blogspot.com/2020/05/musica-e-baile-tradicional-historia.html )

Anos 60-70. Gran crecemento demográfico provocado en boa parte polas normas urbanísticas de Vigo que prohibiron a edificación en Teis.

1963, 13 de febreiro. O ministro de obras públicas inaugurou o novo ramal ferroviario ao porto de Vigo. (Ver https://anecdotarioredondela.blogspot.com/2020/11/cronoloxia-do-ferrocarril-en-redondela.html )

1963, xuño. Inicia as súas actividades Conservas Pimpinela, posteriormente coñecida como Conservas Carballo.

1964, outubro. Anúnciase a puxa da construción de 6 escolas e 6 vivendas en Chapela.

1964. Pescanova merca a factoría COPIBA.

1966, 19 de novembro. Constitución do Círculo Cultural e Recreativo de Chapela. A súa sede inauguras ao ano seguinte.

1967. Fúndase o equipo de balonmán, o Atlético Chapela, que xoga no campo do Piñeiral do Crego. (Ver https://anecdotarioredondela.blogspot.com/2020/06/balonman.html )

1968. Nace o Deportivo Chapela de fútbol. (Ver https://anecdotarioredondela.blogspot.com/2020/07/futbol-equipos.html )

1948, Chapela. Foto: Juan Miguel Pando Barrero

1969, finais de xaneiro. Entra en funcionamento a liña 9 de autobuses de Vitrasa que une Chapela e Bouzas.

1969. Obra de condución de auga desde a presa de Eiras (Calvos-Fornelos de Montes) ata Vigo. A tubaxe cruza 9 das 14 parroquias do Concello de Redondela, entre elas Chapela.

1969. Domingo García Macías proclámase campión galego afeccionado de ciclismo. (Ver https://anecdotarioredondela.blogspot.com/2020/06/ciclismo-en-redondela.html )

1970. Fusión do Atlético Chapela de balonmán co Deportivo Chapela de fútbol, nacendo a Sociedade Deportiva Chapela. Esta unión romperíase en 1998.

1970. Nos Xogos de Vigo, o campionato de chave e gañado pola S. D. Chapela. (Ver https://anecdotarioredondela.blogspot.com/2020/08/deporte-xogos-tradicionais.html )

197? Créase o equipo ciclista Pescanova Chapela.

1971. Instalación dunha central automática de telefonía con capacidade para 700 liñas.

1973. Fórmase a Coral Frol Nova. (Ver https://anecdotarioredondela.blogspot.com/2020/06/orfeons-corais-e-rondallas-historia-da.html )

1974. Inicio das obras da autoestrada e Ponte de Rande. (Ver https://anecdotarioredondela.blogspot.com/2019/02/a-ponte-de-rande.html )

1976. Fúndase o grupo de pandeireteiras e baile Anaquiños. (Ver https://anecdotarioredondela.blogspot.com/2020/05/musica-e-baile-tradicional-actualidade.html )

1979. O club de balonmán Atlético Chapela crea o equipo feminino.

Anos 80. O Altamira Club organiza o concurso de carrilanas Parida-Car.

1980. Formase en Chapela o grupo de rock Averno. (Ver https://anecdotarioredondela.blogspot.com/2020/07/grupos-80s.html )

1981, 8 de febreiro. Inauguración da autoestrada Vigo-Pontevedra de 24 quilómetros.

1981. Entra en funcionamento o Centro de Saúde no Barrio Igrexa. (Ver https://anecdotarioredondela.blogspot.com/2020/09/edificios-e-espazos-publicos.html )

1984. O concello de Redondela merca por 25 millóns de pesetas a antiga estación do tranvía. Nestes terreos construiríase pouco despois a Alameda.

1986. Fúndase o Club de Remo Chapela. (Ver https://anecdotarioredondela.blogspot.com/2020/08/trainas.html )

Estación de Tranvía de Chapela, 1923. Vida Gallega.

1991, marzo. Comeza a construción do Instituto de Educación Secundaria Profesional (IESP) de Chapela. Desde o 8 de outubro de 1990, nos baixos do pavillón, comeza a impartirse 1º e 2º de BUP, funcionando como unha extensión do IES Mendiño de Redondela.

1991, 26 de outubro. Nace a Asociación Cultural e Social de Chapela que crea a Escola de Música de Chapela. (Ver https://anecdotarioredondela.blogspot.com/2020/05/bandas-de-musica.html )

1992, 13 de maio. Actúan por primeira vez Os Xuveniles, grupo de gaitas da Asociación Cultural e Social de Chapela.

1994. Inauguración do Centro de Atención a Personas con Discapacidade (CAPD) no Camiño do Gaio.

1994, 6 de agosto. Fórmase Semente Nova, grupo de pandeireteiras da Asociación Cultural e Social de Chapela.

199? Inaugúrase o Pavillón de Chapela.

1995, 11 de Febreiro. Presentación oficial da Banda de Música de Chapela. (Ver https://anecdotarioredondela.blogspot.com/2020/05/bandas-de-musica.html )

 

Arealonga. 1ª metade do s.XX. Foto: Otto Wunderlich

1996, 28 de abril. O equipo de balonmán S. D. Chapela ascende á Liga Asobal, onde consegue manterse catro tempadas. Despois do descenso unha fonda crise económica leva ao equipo á desaparición, manténdose a praza en Primeira formándose un novo club, o Deportivo Balonmán Chapela.

2002. Inaugúrase a nova Igrexa.

2003. Nace o Arealonga Fútbol Sala. (Ver https://anecdotarioredondela.blogspot.com/2020/08/futbol-sala.html )

2004. Fúndase o club de tiro con arco Meigarco. (Ver https://anecdotarioredondela.blogspot.com/2020/09/varios-deportes.html )

2005. Abre o Multiusos Piñeiral do Crego, no que se abre a Biblioteca Municipal de Chapela, que en 2018 recibiu o nome da poetisa e tradutora Biblioteca Xela Arias, quen fora mestra no Instituto de Chapela.

2005. O ciclista Marcos Serrano vence nunha etapa do Tour de Francia.

2006, 20 de marzo. O Concello de Redondela e a Deputación de Pontevedra firman un acordo para dotar o campo de fútbol de Chapela de céspede artificial.

2007. A Mancomunidade de Montes Veciñais en Man Común de Redondela crea a Senda da Auga, seguindo o percorrido das tubaxes que abastecen de auga a Vigo desde a presa de Eiras. (Ver https://anecdotarioredondela.blogspot.com/2019/02/senda-da-auga.html )

2009. Lorena Domínguez compartiu a portada da revista Time con outros dous mozos para representar á “xeración do desencanto”. (Ver https://anecdotarioredondela.blogspot.com/2020/05/unha-moza-de-chapela-portada-da-revista.html )

2011. Fúndase o Campito Fútbol Sala. (Ver https://anecdotarioredondela.blogspot.com/2020/08/futbol-sala.html )

2011. Inaugúrase a piscina municipal co nome de Centro de Deportes Acuáticos de Chapela, que non entrará en funcionamento ata agosto de 2013.

2013-14. Con tan só 18 anos, debuta en Primeira co R. C. Celta David Costas. (Ver https://anecdotarioredondela.blogspot.com/2020/07/futbolistas-s-xxi.html )

2013 Créase en Chapela a Escola de Ciclismo de Redondela dirixida polo ex-ciclista, Marcos Serrano.

 

Paso a nivel, subida á Igrexa, cara a 1970. Foto cedida por Chelo Lago Ct

 

2017, 20 de febreiro. Crime machista. Sesé Mateo, de 52 anos, falece xunto ao seu ex-marido, quen provocou unha explosión na súa vivenda.

2017, 24 de xuño. Na noite de San Xoán, Daniel Beltrán, de 25 anos, é asasinado dun disparo despois de chamarlle a atención a un home que ouriñaba no paseo da praia.

2018. O pleno do Concello aprobou darlle o nome de Manuel Gónzalez Soto ao pavillón de Chapela. Fora xogador, adestrador e presidente da S. D. Chapela.

2018. A alameda de Chapela recibe o nome de Rosalía de Castro e colócase unha estatua da escritora.

2018. A escola taller do Concello de Redondela crea a escultura dun berete para a rotonda da Av. de Redondela (Ver https://anecdotarioredondela.blogspot.com/2020/10/esculturas.html )

2019. A patinadora 2019 Nerea Estévez Fernández acadou a Copa de Prata do Campionato de Europa en Grupos Show celebrada en Reggio (Italia). (Ver https://anecdotarioredondela.blogspot.com/2020/09/varios-deportes.html )

2021. O Día das Letras Galegas homenaxea a Xela Arias.

Autor: Juan Migueles

BIBLIOGRAFÍA

Chapela de onte a hoxe. Gonzalo Mencía Castro. Ed. Xunta de Galicia.

Catastro de Ensenada de Redondela, Vigo e Cedeira (1752).

Internovas. Historias de Redondela (http://www.ipdca.com/internovas/):

Elementos da Prehistoria de Redondela. Xosé Couñago,Asociación Alén Nós.

A arte rupestre prehistórica do Concello de Redondela. F. Javier Costas Goberna

Galeguismo e sociedade na Redondela da Segunda República. Lois Barros. Edicións do Castro

Orixe, nacemento e evolución dos concellos pontevedreses. Xosé Fariña Jamardo, 1996.

Arquivo da Catedral de Santiago:(USC>Clero>Mitra1758> Mayordomía de Redondela),...

Censo de población de las provincias y partidos de la Corona de Castilla en el siglo XVI : con varios apéndices...... (1829) - González, Tomás (1780-1833). Madrid : en la Imprenta Real, 1829

España_sagrada_theatro_geographico-histórico de la Iglesia de España. Tomo 22 e 23. Enrique Flórez. Madrid 1767 e 1799.

El obispado de Tui en la Edad Media: sus iglesias románicas. Lorena Torrado Gándara. Tesis de doctorado UDC / 2016

1767 De la Iglesia de Tuy desde su origen hasta el siglo décimo sexto

1799 Continuación de las memorias de la Santa Iglesia de Tuy

Galiciana- http://www.galiciana.bibliotecadegalicia.xunta.es => ElCompostelano, El Pueblo Gallego, El Eco de Galicia.

José Luís Lamigueiro©, fuente: Pedro de Barcelos http://www.xenealoxiasdoortegal.net/

https://foros.xenealoxia.org>Serba

Faro de Vigo

Aportes: Xurxo Constela (A Citania S. L.), Gonzalo Amoedo.

Deputación de Pontevedra. Fondo Casto Sampedro

Communicaciones al XV Congreso internacional de las ciencias genealógica y heráldica. Volumen 3

Diócese Tui-Vigo. http://www.diocesetuivigo.org/visita%20pastoral/vigo%20teis/chapela.html

En Galiciana-Biblioteca Digital de Galicia. Xunta de Galicia: http://www.galiciana.bibliotecadegalicia.xunta.es => Boletín Eclesiástico del Obispado de Tuy

Historia da parroquia de Chapela (1 de 2)

 

Chapela. Fototipia Hauser y Menet

3.000 a 1.800 a. C. (Neolítico): No monte Mirallo ou Penide (Cedeira/Trasmañó /Cabeiro/Negros/Chapela) atópanse catalogadas 39 mámoas desta época. (Ver https://anecdotarioredondela.blogspot.com/2019/02/monte-penide-monte-mirallo.html )

1.800 ao 60 a. C. (Idade de Bronce): Tamén no Monte Mirallo atopáronse machadas de bronce e petróglifos, pero destes últimos aínda non se atopou ningún en Chapela.

1250. Nace Rodrigo de Araujo y Vasconcelos, que sería o primeiro Señor da casa de Riofrío. (Ver https://anecdotarioredondela.blogspot.com/2019/02/pazos-e-casas-desaparecidas.html )

1561. Chapela, Trasmañó e Teis (Vigo), reúnense para pagar xuntas a alcabala, que é de 75 reais. As tres freguesías decláranse pobres, viven só da labranza e pertencen a Vigo “según antiguas costumbres”.

 

Nenos en Arealonga, anos 30. Foto: Jose Bellver

1587, censo: Dentro do arciprestado de Fragoso atopase a freguesía de Capella.

1589. Os veciños de Chapela armados con trabucos e chuzos repelen o ataque do pirata Drake.

1735. En Chapela hai censados seis pescadores e dous barcos.

1750. Aparece citado o peirao de Arealonga. (Ver https://anecdotarioredondela.blogspot.com/2020/09/instalacions-maritimas.html )

 

1752 Catastro de Ensenada. Chapela e Trasmañó pertencían á xurisdición do Val do Fragoso, concello independente de Vigo, e ao arcebispado de Santiago. Os seus límites eran: “principiando su demarcación a la parte de L. a la fuente de la Lamosa, dividiendo a la de San Vicente de Trasmañó, sigue a la piedra que llaman Rañagatos, de la cual confrontando con la mar va a dar con el río da Bouza, de donde partiendo con San Salvador de Teis pasa a la revolta y sitio de fuente alta, de aquí dividiendo a San Cristobal de Candeán, va a la Mina del Oro, y al sitio de fuente do Seixo, de allí partiendo con la de San Juan de Cabeiro prosigue al marco de Mina Alta, y a la fuente de Estripeiriña, de donde delimitando con dicha de San Vicente pasa a cerrarse con la citada fuente de la Lamosa”.

Neste documento aparece a primeira referencia a muíños nesta parroquia, cun total de 11. Noutro documento de 1763 atopamos máis datos sobre os mesmos. (Ver https://anecdotarioredondela.blogspot.com/2021/10/os-muinos-de-redondela-ao-longo-da.html ) Na actualidade teño recollidos 29. (Ver https://anecdotarioredondela.blogspot.com/2020/03/muinos.html )

1799. A parroquia de San Fausto de Chapela ten 80 veciños e segue pertencendo ao Arciprestado de Val do Fragoso.

1948 Chapela. Foto: Juan Pando Barrero

Principio do S. XIX. O industrial Norberto Velázquez Moreno establece unha empresa de salga en Chapela. (Ver https://anecdotarioredondela.blogspot.com/2020/12/empresas-do-mar.html )

1820. A Xunta de Goberno da provincia de Galicia aproba unha nova distribución en 47 partidos xudiciais. Pasa ao partido de Redondela a parroquia de Chapela, que daquela seguía pertencendo ao Val do Fragoso (actual Vigo).

1830. Proponse ao Capitán General de Galicia como Primer Axudante, para organizar la Milicia de Voluntarios realistas da provincia de Tui a don Diego de Soto, veciño de Chapela, maior de 30 anos, propietario, oficial de Milicias retirado da época da Revolución; está reputado en concepto público por suxeito de conduta sa, bos sentimentos e desafecto ao sistema.

2ª metade do S. XIX. Establécese en Vigo The Eastern Telegraph Company, compañía inglesa encargada da instalación do cable para a comunicación telegráfica. Nas seguintes décadas a meirande parte dos seus traballadores serán veciños de Cesantes, Rande, Chapela e Redondela. (Ver https://anecdotarioredondela.blogspot.com/2020/12/empresas-do-mar.html )

O tranvía por Chapela. Vida gallega, 1922.

1861: Os irmáns Víctor e Agustín Curbera Puig, fundan en Arealonga (así se anunciaba pero en realidade estaba en Punta Cacharela (Teis)) a primeira fábrica de conservas de Galicia, “Curbera Hermanos”. En 1930 construirían outra nave en Arealonga. (Ver https://anecdotarioredondela.blogspot.com/2020/12/empresas-do-mar.html )

1876, 12 de xuño. O tren chega por primeira vez a Chapela. Saíra de Vigo ás 6 da mañá.

Finais do S. XIX. Créase a Sociedad Agraria de Chapela “La Progresiva”. Foi unha das máis activas da provincia. (Ver https://anecdotarioredondela.blogspot.com/2020/03/sociedades-agrarias.html )

1905, 10 de xullo. Un raio caeu sobre a lancha de Chapela Antonio con 10 tripulantes, falecendo 3 deles. (Ver https://anecdotarioredondela.blogspot.com/2020/11/historias-do-mar-1-metade-do-s-xx.html )

1909, abril. Desestimouse un expediente instruído a instancia de varios veciños de Vigo, Cangas e Redondela; e os portos de Moaña, Teis e Chapela solicitando a prohibición da arte de pesca denominado "tarrafa". Isto provocaría protestas e manifestacións nos seguintes anos. (Ver https://anecdotarioredondela.blogspot.com/2020/11/historias-do-mar-1-metade-do-s-xx.html )

1909, 21 de agosto. Abriu as súas portas a Escola da Sociedade de Agricultores de Chapela. (Ver https://anecdotarioredondela.blogspot.com/2020/04/escolas.html )

 

Avenida SanTelmo, 1964. Foto Magar

1917, 28 de maio. Publícase a creación da escola mixta de Chapela.

1919, 10 de xaneiro. Publícase en Vigo o primeiro número de Galicia Social. Órgano de las instituciones sociales y sindicales católicos de la diócesis de Tuy, fundado e dirixido por Victoriano Ballesteros Reboreda, natural de Chapela. (Ver https://anecdotarioredondela.blogspot.com/2021/11/victoriano-ballesteros-reboreda-chapela.html )

1921, 31 de agosto. Inaugúrase a liña 4 de tranvías entre Chapela e a rúa Victoria polo Areal. (Ver https://anecdotarioredondela.blogspot.com/2020/11/cronicas-do-tranvia.html )

1922, marzo. Inauguración da estación de tranvías de Chapela. Ese mesmo ano tamén se inaugura a estación do ferrocarril. (Ver https://anecdotarioredondela.blogspot.com/2020/11/as-estacions-de-ferrocarril-e-de-tranvia.html )

1924, 26 de agosto. Pescando preto da Cíes o vapor “Arealonga”, do armador José María González de Chapela, estoupoulle o tubo de nivel da caldeira, caendo a auga fervendo sobre o fogoneiro, Ángel Campelos Chapela, veciño do Cubillón que falecería horas despois. (Ver https://anecdotarioredondela.blogspot.com/2020/11/historias-do-mar-1-metade-do-s-xx.html )

1925. Créase a escola de nenas no barrio Igrexa. A existente pasa a ser de nenos.

1925, 22 de setembro. Un tranvía envorca pouco antes de chegar as cocheiras de Chapela. (Ver https://anecdotarioredondela.blogspot.com/2020/11/cronicas-do-tranvia.html )

1927. Primeira referencia atopada dun equipo de fútbol da parroquia, o Chapela F. C. (Ver https://anecdotarioredondela.blogspot.com/2020/07/futbol-equipos.html )

1931. Inicio das obras da actual Travesía de Vigo ata o Alto da Encarnación.

1931. Rosa González gañou o primeiro concurso de beleza celebrado en Chapela do que temos constancia. (Ver https://anecdotarioredondela.blogspot.com/2020/04/concursos-de-beleza.html )

Chapela, 1935. Foto Sarabia

1932, abril. Prodúcense despidos nas canteiras de Chapela, provocando a folga do Sindicato de Trabajadores en Construcción de Obras del Puerto de Vigo.

1933, 17 de setembro. Celébrase a proba ciclista I Volta a Chapela, co percorrido Chapela-Vigo-Lavadores-Porriño-Redondela-Chapela. Dous irmáns da parroquia, Ramón e Fernando Covelo, serían 2º e 3º respectivamente. (Ver https://anecdotarioredondela.blogspot.com/2020/06/ciclismo-en-redondela.html )

1933, setembro. Primeira mención a unha traíña, a San Fausto de Chapela, participando nunha regata en Vigo. (Ver https://anecdotarioredondela.blogspot.com/2020/08/trainas.html )

1935. Noméase unha Comisión para tentar a anexión de Chapela ao Concello de Lavadores e a súa desvinculación co de Redondela. Estaba composta polos representantes dos diferentes barrios: Cidadelle: Antonio Cabaleiro, Antonio Pereira e Ángel Rivas; Parada: Francisco Rodríguez, José Veiga, Gumersindo López e Basilio López; Angorén: Arturo Domínguez, Benigno Puche, Benigno Iglesias e Antonio Santorio; e Laredo: Antonio Mosquera, Ramón Díaz, Luciano Martínez e Luis López.

1935, novembro. O ciclista José Pío Cabaleiro pásase ao cross e acada a segunda praza na II Volta a Vigo. Cinco meses despois queda 3º no Campionato de Vigo de Pedestrismo da A. C. D. O. (Ver https://anecdotarioredondela.blogspot.com/2020/04/atletismo.html )

1936. Incautación das sedes e pertenzas das sociedades agrarias de Cedeira, Cesantes, Chapela, Reboreda, Vilar e o Viso, ademais das do Partido Galeguista, Izquierda Republicana e a Casa del Pueblo, que albergaba os locais do Partido Comunista e a Agrupación Socialista.

 

 

Autor: Juan Migueles

(Continúa na 2ª parte https://anecdotarioredondela.blogspot.com/2022/01/historia-da-parroquia-de-chapela-22.html )

 

 

 

 

 

Historia da parroquia do Viso

 

Subida ao Viso 1916. Vida Gallega

1.800 ao 600 a. C. (Idade de Bronce): Os vestixios que nos dan constancia desta época son machadas de bronce (hoxe no museo de Pontevedra) e gravados rupestres ou petróglifos. (Ver https://anecdotarioredondela.blogspot.com/2019/02/petroglifos-no-viso.html ) (Ver tamén https://anecdotarioredondela.blogspot.com/2020/10/alguns-achados-arqueoloxicos-en.html )

S. VI ao I a. C. (Idade de Ferro): O Castro da Peneda (O Viso). (Ver https://anecdotarioredondela.blogspot.com/2019/02/a-peneda.html )

S. I- IV d. C.: Tense constancia dunha villae romana en Soutoxuste (O Viso).

1477. O arcebispo de Santiago Alonso II de Fonseca manda construír a Fortaleza de Castrizán en A Peneda. A súa intención era vixiar de preto o castelo de Soutomaior, propiedade de Pedro Madruga que daquela se atopaba preso. Pouco tempo despois Pedro Madruga xa en liberdade destruíu esta fortaleza. (Ver https://anecdotarioredondela.blogspot.com/2020/04/s-xv-loitas-de-poder-entre-pedro.html )

1572-10-06. Poder outorgado polo arcebispo compostelán a Gonzalo de Aballe, xuíz da vila de Redondela, para que consinta que non se perturbe o uso e exercicio de xurisdición acumulativa a Dona Teresa de Sotomayor, na freguesía de Santa María do Viso e outras.

1587, censo: Viso aparece como freguesía de Redondela.

O Viso, 1916. Vida Gallega

1648. Constitúese a Cofradía de Nuestra Señora de la Peneda (O Viso), que desaparecería en 1876. (Ver https://anecdotarioredondela.blogspot.com/2020/04/confrarias-e-outras-asociacions.html ). Unha mostra da devoción por esta virxe a vemos nas coplas que chegaron ata os nosos días. (Ver https://anecdotarioredondela.blogspot.com/2020/05/coplas-adicadas-peneda-e-sua-virxe.html )

1674. Demarcación realizada entre Cesantes e o Viso: “Desde el Reguero que se dice das Pereiriñas y la lage do Regueiro do Porto do Casal do Eido de riva (hoy conocido como fuente de los Tres Abades (1850)) que ha de venir derecho al marco de Folgosas que está en la heredad del mismo nombre que trae Fernando Bouzón de Vilar do Mato, el cual dicho marco tiene una cruz encima de la cabeza y está en la quiringosta de Folgosas (en el día desaparecido(1850)) y de allí le han de demarcar al derecho por junto y frente a la pila de San Pedro que está a la puerta de la casa de D. Francisco Carballido y vereda real siguiendo derecho a las piedras agudas y de allí derecho al marco de Portela da Pía y de allí todo al derecho al Outeiro dos Porros do Corbo por el monte da Mamoa. Y de allí derecho al marco de Fontán y de allí derecho a la mar”. Entre estes marcos atopríanse os hoxe coñecidos como Pedra da Moura e Bañeira da Moura. (Ver https://anecdotarioredondela.blogspot.com/2019/02/a-baneira-da-moura-e-pedra-da-moura-o.html )

1709: Arcade (incluíndo Soutoxuste) se separa de O Viso.

1710. Remátase a construción da Igrexa de Santa María de O Viso, (Ver https://anecdotarioredondela.blogspot.com/2019/01/igrexas.html ), o seu primeiro cura será Lucas Vicente Fidalgo. (Ver https://anecdotarioredondela.blogspot.com/2020/10/curas.html )

S. XVIII, 1ª metade. Constrúese no Viso a Ermida do Anxo Custodio, hoxe desaparecida como a Ermida de Santo Tomás de Aquino que por aquela época se atopaba no barrio de Alxán. (Ver https://anecdotarioredondela.blogspot.com/2019/01/capelas-desaparecidas.html )

 

1752 Catastro de Ensenada. Cesantes e O Viso se ben dependían nas cuestións de xustiza de Redondela, era o duque de Soutomaior o que nomeaba aos seus concelleiros. Os seus límites eran: “principiando por el N en el sitio que se dice da Roca, de allí va a la Portela de Ziguelos, de allí al Puntal, de allí al marco de la fuente dos Frades, de este sigue al monte do Cavaleiro, de allí al Outeiro dos Porros, de este al sitio da Mina, de allí a la Portela da Pía, de allí al marco do Loureiro, de este al marco de Folgosas, de allí al sitio do Lombo, de allí al campo dos Codorneiros, de este a la fuente Espiñeira, de allí a las Pedras Mouras, de allí al marco do Viso, de este a la Hermita de la Peneda, y de allí al sitio nominado da Roca primera demarcación”.

 

1785. Cítase no Viso o “embarcadero de Siete Fuentes”. (Ver https://anecdotarioredondela.blogspot.com/2020/09/instalacions-maritimas.html )

 

1799. A parroquia do Viso ten 230 veciños. Ademais da igrexa conta coa Ermida de Nosa Sra. das Neves ou da Peneda.

Procesión baixando a Peneda. Vida Gallega, 1916.

1809. Os franceses saquean O Viso. (Ver https://anecdotarioredondela.blogspot.com/2020/04/1809-guerra-da-independencia-dos.html )

S. XIX. San Vicente de Soutoxuste, pertencente a Reboreda, pasa a depender do Viso.

1853. O Viso segrégase de Redondela.

1854. O cirurxián do Viso Manuel Ocampo Martínez de Meneses descubre o primeiro caso de cólera no Concello de Redondela, tendo que enfrontarse ás Xuntas municipais de Redondela e Vigo que pretendían defender a eficacia do Lazareto de San Simón. (Ver https://anecdotarioredondela.blogspot.com/2020/10/sanidade.html )

1879. Primeiro muíño do que se ten constancia no Viso, propiedade de Francisco Fontán Portela. (Ver https://anecdotarioredondela.blogspot.com/2021/10/os-muinos-de-redondela-ao-longo-da.html ) Actualmente téñense contabilizado 12 muíños. (Ver https://anecdotarioredondela.blogspot.com/2020/03/muinos.html )

1883. Construción do viaduto de Fontán no trazado da liña de ferrocarril Pontevedra-Redondela. (Ver https://anecdotarioredondela.blogspot.com/2020/04/os-viadutos.html )

Viaduto de Fontán 1929. Foto: Otto Wunderlich

1886. Convértense as escolas incompletas mixtas de O Viso e Cesantes en completas, de nenos a de O Viso e de nenas a de Cesantes. Tralo falecemento da mestra titular de Cesantes, en 1888, as dúas escolas volven a ser incompletas mixtas. (https://anecdotarioredondela.blogspot.com/2020/04/escolas.html )

1897, marzo. Noméase un carteiro coa obriga de verificar o reparto nas parroquias de Cesantes e o Viso, sendo estas as primeiras parroquias, despois de Redondela, en desfrutar deste servizo.

Finais do S. XIX e principios do XX. Forte emigración cara a Arxentina e Brasil. (Ver https://anecdotarioredondela.blogspot.com/2022/01/emigracion-de-redondela-arxentina.html )

Finais do S. XIX e principios do XX. Os do Viso están entre os gaiteiros documentados máis antigos do Concello de Redondela. (https://anecdotarioredondela.blogspot.com/2020/05/musica-e-baile-tradicional-historia.html )

Finais do S. XIX e principios do XX. O canteiro Manuel Vidal “Daniña” deixa a súa pegada no cemiterio do Viso. (Ver https://anecdotarioredondela.blogspot.com/2021/03/reutilizando-nos-cemiterios.html )

A Peneda. Colección "Bellezas de Galicia"

1901, 04 de xuño. No cemiterio do Viso foron violadas varias sepulturas e desenterrados varios cadáveres. (Ver https://anecdotarioredondela.blogspot.com/2020/11/sucesos-1900-1929.html )

1903. Quedan constituídas as Sociedades Agrarias de Cesantes e o Viso. Xunto a Reboreda e Chapela, a do Viso sería unha das sociedades agrarias máis activas. (https://anecdotarioredondela.blogspot.com/2020/03/sociedades-agrarias.html )

1910. Publícase en Vida Gallega unha foto de Constantino Sequeiros Da Riba, presidente do Casino de Río de Janeiro, e a súa dona. (Ver https://anecdotarioredondela.blogspot.com/2020/04/sequeiros-da-riba-constantino-o-viso.html )

Anos 20-30. Os bolos celtas son moi populares na parroquia. (Ver https://anecdotarioredondela.blogspot.com/2020/08/deporte-xogos-tradicionais.html )

1920. Vida Gallega publica unha reportaxe sobre a festa da Peneda.

1923. Casimiro Movilla Rodríguez, de O Viso, é nomeado alcalde de Redondela. Volvería a ocupar a Alcaldía en 1932. (Ver https://anecdotarioredondela.blogspot.com/2020/03/movilla-rodriguez-casimiro-o-viso.html )

1923. Na Sociedade Agraria do Viso créase un cadro de declamación que representará funcións teatrais nos seguintes anos. (Ver https://anecdotarioredondela.blogspot.com/2020/04/teatro-en-redondela.html )

1924. Constrúese o palco de música na Praza do Cruceiro. (Ver https://anecdotarioredondela.blogspot.com/2020/05/bandas-de-musica.html )

1925. Créase a escola mixta de Soutoxusto.

Soutoxuste 1929. Facebook Lito Fdez. Rguez.

1925. No Nadal membros da Sociedade de Agricultores do Viso forman unha rondalla. (Ver https://anecdotarioredondela.blogspot.com/2020/06/orfeons-corais-e-rondallas-historia-da.html )

1926, abril. Homenaxe dos veciños a Claudio Sotelo Loureiro. Era mestre interino do Viso, cando menos dende 1923. Ocupou varias veces a presidencia da Sociedade Agraria de O Viso, onde dirixía o cadro de declamación xa citado. O 19-9-1927, despois de aprobar as oposicións en Santiago, foi trasladado á escola de Abeas (Pastoriza-Lugo), sendo despedido na estación polos membros da citada asociación. En 1930 volvería a Redondela como mestre de Saxamonde. (Ver https://anecdotarioredondela.blogspot.com/2020/04/mestres-as-ata-mediados-do-s-xx-m-z.html )

1928. Voda de Enrique Táboas Sotelino, rico comerciante establecido en Río de Janeiro, coa señorita Serafina Táboas. Tres anos máis tarde inaugurarían a súa casa na Estrada da Teixeira. (Ver https://anecdotarioredondela.blogspot.com/2020/04/sotelino-taboas-antonio-o-viso-emigrante.html )

1933. José R. Rivas, do Viso, atópase entre os fundadores da asociación “Lar Gallego” en León. (Ver https://anecdotarioredondela.blogspot.com/2020/04/redondelans-en-leon.html )

1934. A cencerrada a un veciño do Viso dura 9 días. (Ver https://anecdotarioredondela.blogspot.com/2020/04/tradicions-e-festas-desaparecidas-ou_5.html )

1936. Incautación das sedes e pertenzas das sociedades agrarias de Cedeira, Cesantes, Chapela, Reboreda, Vilar e o Viso, ademais das do Partido Galeguista, Izquierda Republicana e a Casa del Pueblo, que albergaba os locais do Partido Comunista e a Agrupación Socialista.

 

1955, 19 de abril. Naufraxio da lancha pesqueira “Florencia” no que faleceron Manuel Lago Barros, veciño da Nogueira (O Viso), Aquilino Pazos e Cándido Martínez Barreiro, estes dous de Cesantes. (Ver https://anecdotarioredondela.blogspot.com/2020/11/historias-do-mar-2-metade-do-s-xx.html )

1966. Conflito en Soutoxuste cun veciño alemán que cortou o acceso á praia. (Ver https://anecdotarioredondela.blogspot.com/2020/04/a-guerra-de-soutoxuste.html )

1980. Os veciños do Viso recuperan os montes veciñais mediante clasificación do Xurado Provincial de Montes. Isto da lugar a que en 1981 se constitúa a Comunidade de Montes Veciñais en Man Común do Viso.

 

1986. O humorista Manuel Somoza chega á final do concurso O Millor na TVG. (Ver https://anecdotarioredondela.blogspot.com/2020/04/somoza-manuel-o-viso-humorista.html )

Vistas desde a Peneda, cara a 1970. Foto: Antonio Quintana

1987, 30 de setembro. Fúndase a Asociación Cultural Santa María do Viso, que co tempo pasaría a chamarse Sociedade Cultural do Viso, con sede no antigo edificio da Sociedade Agraria. Ligada a ela nacerá Terra Meiga, asociación que conta con grupos de baile, gaita e pandeiretas.

1997. Celébrase a primeira edición da Festa dos Fachos na Peneda, por iniciativa do colectivo Alén Nós en colaboración con varias asociacións do Viso.

1998 No barrio de Saramagoso fúndase o coro de rancho de reis Airiños da Peneda. No 2015 publicaron o seu primeiro CD. (Ver https://anecdotarioredondela.blogspot.com/2020/05/musica-e-baile-tradicional-actualidade.html )

2002. Primeira edición da Noite da Lúa Meiga, festival de música tradicional no monte Outeiro Grande.

2003. Publícase: O Viso. Cadernos da memoria Nº1. Concellería de participación cidadá. Concello de Redondela. Libro no que se recollen as lembranzas dos veciños de idade avanzada. Sería a única publicación dun proxecto que non tivo continuidade.

2013. Posta en valor da Ruta das Sete Fontes, entre a praia da Punta e Soutoxuste, realizada pola Asociación de Veciños de Cesantes á que se sumou o Colectivo Vox Populi. Primeiras visitas guiadas. (Ver https://anecdotarioredondela.blogspot.com/2019/02/ruta-das-sete-fontes.html )

2019, 27 de outubro. Na entrada do cemiterio do Viso colocouse unha placa coa lenda “O barrio de todos”. (Ver https://anecdotarioredondela.blogspot.com/2020/10/placas-e-monolitos.html )

2020. Publícase: O Viso. A construción dunha paisaxe cultural. Xurxo Constela Doce, A Citania S. L. Sociedade Cultural do Viso. Libro no que se recolle a historia e o patrimonio da parroquia.

2021. A Sobreira da Peneda é incluída no Catálogo de Árbores Senlleiras de Galicia.

A Sobreira da Peneda, 1973. Deputación de Pontevedra

Autor: Juan Migueles

BIBLIOGRAFÍA

Catastro de Ensenada de Redondela, Vigo e Cedeira (1752).

Internovas. Historias de Redondela (http://www.ipdca.com/internovas/):

Elementos da Prehistoria de Redondela. Xosé Couñago, Asociación Alén Nós.

Os miliarios romanos de Redondela. Jose Antonio Orge Quinteiro

A arte rupestre prehistórica do Concello de Redondela. F. Javier Costas Goberna

Galeguismo e sociedade na Redondela da Segunda República. Lois Barros. Edicións do Castro

Orixe, nacemento e evolución dos concellos pontevedreses. Xosé Fariña Jamardo, 1996.

Arquivo da Catedral de Santiago:(USC>Clero>Mitra1758> Mayordomía de Redondela),...

Censo de población de las provincias y partidos de la Corona de Castilla en el siglo XVI : con varios apéndices...... (1829) - González, Tomás (1780-1833). Madrid : en la Imprenta Real, 1829

España_sagrada_theatro_geographico-histórico de la Iglesia de España. Tomo 22 e 23. Enrique Flórez. Madrid 1767 e 1799.

El obispado de Tui en la Edad Media: sus iglesias románicas. Lorena Torrado Gándara. Tesis de doctorado UDC / 2016

1767 De la Iglesia de Tuy desde su origen hasta el siglo décimo sexto

1799 Continuación de las memorias de la Santa Iglesia de Tuy

Galiciana- http://www.galiciana.bibliotecadegalicia.xunta.es => ElCompostelano, El Pueblo Gallego, El Eco de Galicia.

José Luís Lamigueiro©, fuente: Pedro de Barcelos http://www.xenealoxiasdoortegal.net/

https://foros.xenealoxia.org>Serba

Faro de Vigo

Aportes: Xurxo Constela (A Citania S. L.), Gonzalo Amoedo e Xosé Covelo.

Deputación de Pontevedra. Fondo Casto Sampedro

Communicaciones al XV Congreso internacional de las ciencias genealógica y heráldica. Volumen 3

O que lembro do vivido. Andrés Couñago Laxe.

En Galiciana-Biblioteca Digital de Galicia. Xunta de Galicia: http://www.galiciana.bibliotecadegalicia.xunta.es => Boletín Eclesiástico del Obispado de Tuy