 |
| O Castro de Negros desde o outro lado do Val do Maceiras |
O Castro de Negros está enclavado dentro do conxunto arqueolóxico de Monte Penide ou Monte Mirallo. ( Ver https://anecdotarioredondela.blogspot.com/2019/02/monte-penide-monte-mirallo.html )
Podemos acceder a pé dende a Mámoa do Rei, pola pista de terra collendo a da man dereita, ou tamén ten acceso dende a Senda da Auga pero a pendente é bastante pronunciada.
O castro non está escavado polo que tan só poderemos ver parte do muro exterior e depresións no terreo que indicarían a existencia de restos de vivendas. Este castro está moi ligado ás lendas das mouras polo que tamén podemos observar rochas cos nomes de: Igrexa da Petra, Cadeira da Moura, Cama da Moura e Cama dos Nenos. A lenda di que o mozo que teña suficiente valor debe agardar unha noite de lúa chea na Cadeira da Moura. Alí a moura aparecerase transformada en serpe e enroscarase ao mozo deixando ver un caravel vermello na súa boca. O mozo debe coller o caravel cos seus dentes. Se o consegue a moura entregaralle todos os seus tesouros, pero se fracasa acabará morto no fondo do precipicio. As demais pedras teñen as súas propias crenzas así na Cama das Moura deitábanse as parellas que tiñan complicacións para ter fillos ou á Cama dos Nenos levábase aos nenos enfermos as noites de lúa chea.
Ademais destas pedras nos arredores están catalogados varios petróglifos e unha singular estela-menhir. O lugar tamén conta con fermosas vistas ao val do río Maceiras e ao centro urbano de Redondela.
 |
| Cama da Moura. Partida durante a instalación da torre de alta tensión. Foto: J. Migueles |
 |
| Cama dos Nenos. Foto: J. Migueles |
 |
| Vistas a Redondela. Foto: J. Migueles |
 |
| Igrexa da Preta. Foto: J. Migueles |
No lado negativo citar que no cumio do castro se instalou unha torre de alta tensión e unha antena de telecomunicacións do aeroporto de Peinador. Para esta tarefa abriuse unha pista atravesando a muralla do castro despois de nivelar o acceso mediante a acumulación de toneladas de entullos. A desfeita completouse coa colocación de mesas, bancos, unha fonte e ata un cruceiro por parte da Comunidade de Montes de Santo Estevo de Negros. A colocación da tubaxe da fonte sería especialmente lesiva cos restos do castro. A retirada de todos estes elementos sería un paso importante na posta en valor do que é un dos principais atractivos turísticos de Redondela.
 |
| Torres instaladas no castro. Foto: J. Migueles |
Outra agresión máis que sofre este castro viría pola aparición de restos, sobre todo cerámicos, o que levou á creación dun pequeno museo na escola de Porto Cabeiro, animando aínda máis a que os alumnos-as xogaran aos arqueólogos. Estes restos deberían ser postos en valor nun lugar máis axeitado. Calquera escavación no castro precisa unha autorización e unha supervisión de arqueólogos-as titulados, todo o demais é espolio do noso patrimonio.
 |
| Cruceiro no Castro de Negros |
Petróglifo de Coto de Negros 1.
Rocha de aproximadamente 1’20m. de altura e 90x70 cm. de superficie superior na que atopamos unhas 14 coviñas de entre 3 e 6 cm. e un pequeno suco lonxitudinal que parte dunha delas.
 |
| Petróglifo Coto de Negros 1. Foto: J. Migueles |
Petróglifo de Coto de Negros 2.
Rocha de gran tamaño (2’50x 2’05m.) no acceso ao castro. Esta é unha zona moi alterada xa que non se trata da entrada orixinal se non dunha pista aberta mediante movementos de terras e que atravesa unha das murallas do castro. A pedra está volteada polo que é complicado de ver o petróglifo, consistente nun conxunto de coviñas de diferentes tamaños.
 |
| Petróglifo Coto de Negros 2. Foto: J. Migueles |
Petróglifo de Coto de Negros 3.
Atópase nun afloramento rochoso ao noroeste do Coto de Negros en torno ao cal hai restos evidentes de traballos de cantería polo que o entorno está moi alterado. O gravado está cortado pola metade do que era unha combinación de tres círculos concéntricos cun diámetro máximo de 55cm. No centro aprécianse polo menos 5 coviñas.
 |
| Petróglifo Coto de Negros 1. Foto: J. Migueles |
Xunto a Xosé Couñago atopei neste mesmo afloramento un novo gravado en 2024. Está formado por dúas rochas alongadas.
Rocha 1. Dun dos bordes parte unha liña recta que forma un arco que forma unha figura pechada ao rematar no mesmo borde, contendo no seu interior dúas coviñas. Está unida a outras figuras pechadas de menor tamaño.
Rocha 2. Combinación circular dobre un tanto irregular. O círculo interior contén cando menos 11coviñas e a exterior 1. Semella cortada ao estar pegada a outra combinación circular na que o círculo interior semella cortado por tres liñas lonxitudinais. O conxunto está unido a unha figura ovoide cunhas 7 coviñas no seu interior.
Outra curiosidade deste afloramento é a existencia de dúas coviñas de gran tamaño situadas en rochas a diferente altura que estarían aliñadas co Petróglifo de Coto de Negros 3. Dita aliñación coincide co linde parroquial actual.
 |
| Foto: J. Migueles |
 |
| Fotogrametría Xosé Couñago |
Petróglifo de Coto de Negros 4.
Atópase preto do petróglifo anterior nun extremo da pista que conduce ao castro. O paso de maquinaria polos traballos forestais provocou que quedara enterrado e desaparecido, sendo re-descuberto en 2024 durante traballos de desbroce. Isto levou a que unha das rochas recibira bastantes golpes perdéndose parte do gravado.
Rocha 1: Conxunto de 18 coviñas de entre 1 e 2’5 cm.
Rocha 2: 11 coviñas que varian entre os 2 e 4 cm. Entre elas parece que hai cando menos 3 liñas e semella que unha das coviñas podería estar rodeada por un círculo moi gastado.
 |
| Petróglifo Coto de Negros 4. Foto: J. Migueles |
 |
| Petróglifo Coto de Negros 4. Foto: J. Migueles |
Petróglifo de Coto de Negros 5.
Trátase da referencia dunha combinación circular atopada hai anos por Xosé Couñago nun coto ao norte do castro e que ata o de agora continúa desaparecida.
Petróglifo de Coto de Negros 6.
Estela menhir descuberta por membros de A Citania S. L. nun parapeto ao N do Castro de Negros, baixando pola pista que bordea o castro. Trátase dunha rocha semienterrada de 1’20 de altura x 0`87 x 0’65 m. Na parte superior ten unha protuberancia natural que foi remarcada cunha liña profunda con forma de media lúa. Por debaixo desta outras liñas rodean a rocha de forma non equidistante.
 |
| Petróglifo Coto de Negros 6. Foto: J. Migueles |
Outro achado en 2019 sería a de parte dunha ánfora.
Durante a tala en 2020 de eucaliptos queimados nun incendio A Citania S. L. descubriu un total de 9 novos petróglifos caracterizados por ser conxuntos de coviñas.
 |
| Novo petróglifo. Foto: J. Migueles |
 |
| Novo petróglifo. Foto. Xurxo Constela |
Por desgraza na realización destes traballos ao abrir unha pista de acceso as máquina deron cun muro que romperon. A parte positiva foi que este descubrimento serviu para establecer que o perímetro do castro era moito máis grande do que se pensaba.
 |
| Punto no que se cortou a muralla. Foto: J. Migueles |
 |
| Restos cerámicos. Foto: J. Migueles |
 |
| Anaco dunha man de muíño realizada en anfibolita. Foto: J. Migueles |
Por se estes achados foran pouca cousa atopouse un betilo, obxecto relixioso de orixe púnico datado no S. IV ou V a.c. Crese que os púnicos chegaron desde o Mediterráneo ata as nosas costas buscando metais, principalmente estaño. Son moi poucos os betilos atopados en Galicia ata o de agora. Os máis próximos serían o do castro da illa de Toralla e o de Punta do Muíño do Vento no actual Museo do Mar (ambos en Vigo).
 |
| O Betilo na presentación no Multiusos da Xunqueira. Foto: J. Migueles |
Pouco despois destes traballos Xosé Couñago atopou outro conxunto de coviñas: 42°15'47.7"N 8°37'33.0"W
 |
| Novo petróglifo. Foto: J. Migueles |
En 2024 tamén atopou outro petróglifo nun coto ao norte do Castro de Negros. Trátase dun conxunto formado por dúas rochas:
Rocha 1: Coviñas de diferentes tamaños. Unha delas rodeada por coviñas máis pequenas que forman un círculo ao seu redor.
Rocha 2: Rocha que foi desprazada quedando a cara con gravados contra o toco dun eucalipto polo que é difícil de observar. Vense varias coviñas e cando menos unha delas rodeada por un círculo.
 |
| Rocha 1. Foto: J. Migueles |
 |
| Rocha 2. Foto: J. Migueles |
Uns anos antes no cumio deste mesmo coto atopei unhas rochas aínda sen catalogar totalmente cubertas de coviñas. Con boa luz semella que algunhas están unidas por sucos menos profundos formando círculos.
 |
| Foto: J. Migueles |
 |
| Foto: J. Migueles |
Bordeando este coto e dirixíndonos cara o val do Maceiras atoparemos os chamado Petróglifos de Eira Pedriña:
Petróglifo de Eira Pedriña 1.
Rocha duns 60 cm. de altura. Círculo de 20 cm. con coviña central.
 |
| Eira Pedriña 1. Foto: J. Migueles |
Petróglifo de Eira Pedriña 2.
Rocha con varias coviñas de gran tamaño.
 |
| Eira Pedriña 2. Foto: J. Migueles |
Nas inmediacións tamén podemos ver antigas minas de auga. O aproveitamento de este recurso natural segue a ser esencial e hoxe en día este monte segue abastecendo a todas as parroquias das súas ladeiras.
 |
| Antiga mina de auga. Foto: J. Migueles |
Rutas por Monte Mirallo Xosé Couñago:
(Ver https://anecdotarioredondela.blogspot.com/2022/05/ruta-arqueoloxica-e-paisaxistica-de.html )
Monte Mirallo (Penide) (Ver https://anecdotarioredondela.blogspot.com/2019/02/monte-penide-monte-mirallo.html )
1 Coto Fenteira (Ver https://anecdotarioredondela.blogspot.com/2025/04/monte-mirallo-monte-penide-i-coto.html )
2 Poza da Lagoa (Ver https://anecdotarioredondela.blogspot.com/2025/04/monte-mirallo-monte-penide-ii-poza-da.html )
3 Chan do Rato, Porteliñas e Coto da Rola (Ver https://anecdotarioredondela.blogspot.com/2025/04/monte-mirallo-monte-penide-iii-chan-do.html )
4 Chan da Cruz (Ver https://anecdotarioredondela.blogspot.com/2025/04/monte-mirallo-monte-penide-iv-chan-da.html )
5 Castro de Negros (Ver https://anecdotarioredondela.blogspot.com/2021/11/o-castro-de-negros.html )
6 Coto do Corno (Ver https://anecdotarioredondela.blogspot.com/2025/04/monte-mirallo-monte-penide-vii-coto-do.html )
Mapa do Patrimonio Arqueolóxico de Redondela
https://www.google.com/maps/d/edit?mid=1H4p5MqFehMbWImfzqYxL5yz042_xedYd&usp=sharing
Rutas por Xosé Couñago:
(Ver https://anecdotarioredondela.blogspot.com/2022/05/ruta-arqueoloxica-e-paisaxistica-de.html )
Monte Penidde (Ver https://anecdotarioredondela.blogspot.com/2019/02/monte-penide-monte-mirallo.html )
1 Coto Fenteira (Ver https://anecdotarioredondela.blogspot.com/2025/04/monte-mirallo-monte-penide-i-coto.html )
2 Poza da Lagoa (Ver https://anecdotarioredondela.blogspot.com/2025/04/monte-mirallo-monte-penide-ii-poza-da.html )
3 Chan do Rato, Porteliñas e Coto da Rola (Ver https://anecdotarioredondela.blogspot.com/2025/04/monte-mirallo-monte-penide-iii-chan-do.html )
4 Chan da Cruz (Ver https://anecdotarioredondela.blogspot.com/2025/04/monte-mirallo-monte-penide-iv-chan-da.html )
5 Castro de Negros (Ver https://anecdotarioredondela.blogspot.com/2021/11/o-castro-de-negros.html )
6 Coto do Corno (Ver
Texto e fotos: Juan Migueles
BIBLIOGRAFÍA
Internovas. Historias de Redondela
Elementos da prehistoria de Redondela. Xosé Couñago.
A lámina de sílex de Monte Penide. X. C. Abad Gallego.
A arte rupestre prehistórica do Concello de Redondela. Fernando Javier Costas Goberna.
SEREN
Nº3. Redondela da Prehistoria á Romanización. Rafael Mª Rodríguez Martínez.
Anuario del Cuerpo Facultativo de Archiveros Bibliotecarios y Arqueólogos. 1934 nº 2: Los petroglifos de Monte Penide y los estudios sobre arte rupestre gallego-portugués. Fermín Bouza Brey.
Trisquel. Archivos del patrimonio histórico gallego. Julio Fernández Pintos.
Monte Penide (Redondela) Xosé Couñago.
Petroglifos y asentamientos: El caso del Monte Penide (Redondela, Pontevedra). R. Fábregas Valcarce e outros.
Redondela arqueológico-etnográfica. Jose Manuel Hidalgo.
Museo Virtual Monte Penide Prehistórico. A Citania S. L., Xurxo Constela. http://montepenideprehistorico.com/es/index.html
Blog de Xosé Couñago. http://montepenide.wordpress.com/
No hay comentarios:
Publicar un comentario